دیدنی های شیراز در اردیبهشت از همیشه زیباتر است

مجموعه دروازه قرآن
اگر از سمت اصفهان و تهران و از طریق زمینی به شیراز بروید در مدخل ورودی شهر از کنار اولین مجموعه از دیدنی های شیراز می گذرید . مسیرش را خوب به خاطر بسپارید که حتما باید دوباره به آنجا برگردید . در کوه های دو طرف تنگه ورودی شیراز چندین اثر تاریخی و دیدنی به این شرح قراردارد :
تنگه الله اکبر و دروازه قرآن
درمناطق کوهستانی شمال شیراز از دره های عمیق و باریکی وجود دارد که به آنها تنگه می گویند . تنگه الله اکبر بین کوه های چهل مقام و بابا کوهی یکی ازمشهورترین آنهاست . میگویند در گذشته وقتی مسافران به این مکان می رسیدند با مشاهده زیبایی و عظمت شهر بانک الله اکبر سر می دادند و از همین رو به اینجا الله اکبر می گویند . دروازه قرآن عظیم ترین بنای تاریخی تنگه الله اکبر است که در قرن چهارم هجری قمری به دستور عضدالدوله دیلمی بنا شده و تا امروز بارها تخریب و بازسازی شده است . درگذشته در بالای این دروازه ، قرآنی قرار داشت تا مسافران هنگام خروج از شهر از زیر آن عبور کنند و سفر سلامتی داشته باشند .
آرامگاه خواجوی کرمانی
درکنار دروازه قرآن ، پلکانی هست که شما را به بالای کوه بابا کوهی و آرامگاه خواجوی کرمانی هدایت می کند . خواجوی کرمانی در جوانی برای سیاحت شهر های جهان اسلام ، زادگاهش را ترک کرد و در اواخر عمر به شیراز آمد . وی سال های پایانی عمرش را در غاری در تنگه الله اکبر کنج عزلت گزید و بعد ازمرگش درهمان جا دفن شد .در سال 1316 سنگ قبری ازمرمر روی مزارش گذاشتند . کمی بالا تر از مقبره خواجو سه غار وجود دارد که دیدنشان خالی از لطف نخواهد بود در یکی از این غارها مقبره عماد الدین محمود وزیر ، مشهور به الو اسحاق اینجو قراردارد .
گهواره دید
در قله کوه چهل مقام یک برج نگهبانی وجود دارد که همزمان با اولین دروازه قرآن در دوره دیلمیان ساخته شده است . اگر توان بالا رفتن از 650 پلکان را دارید شما را به دیدن این برج دعوت می کنیم . حالا که شما این همه پله را بالا آمدید همت کنید و کمی بالاتر بروید و چاه مرتاض علی و محوطه آن را هم ببینید . می گویند این محل پیش از اسلام معبد زرتشتیان بوده و بعد از اسلام به زیارتگاه تبدیل شده است .
تکیه هفت تنان ( موزه سنگ )
در دامنه کوه چهل مقام ، باغ کوچکی قرار دارد . در زمان کریمخان عمارتی در این باغ ساخته شد که به تکیه هفت تنان مشهور شد . این بنا از آن جهت هفت تنان نامیده می شود که در حیاط آن هفت قبر است . گفته می شود این قبر متعلق به هفت درویشی بوده که در خانقاه زندگی می کردند و در این مکان دفن شده اند . تکیه هفت تنان اکنون موزه سنگ است ودر آن اشیا و ابزار سنگی به نمایش درآمده است . در نزدیکی تکیه هفت تنان آرامگاه شاه شجاع بزرک ترین پادشاه سلسله آل مظفر و ممدوح حافظ شیرازی قرار دارد .
آرامگاه بابا کوهی
اگراز دامنه غربی باباکوهی حدود یک کیلومتر پیاده بالا بروید به آرامگاه باباکوهی می رسید . وی از عرفان قرن چهارم هجری قمری است که نامش را به این کوه بخشیده است .از کنار آرامگاه ، چشم انداز زیبایی از شهر شیراز را می توان نظاره کرد . بر اساس یک افسانه محلی حافظ برای رسیدن به وصال محبوبش "شاخه نبات " چله نشین آرامگاه باباکوهی بوده است .
آستان شاهچراغ
شیراز زیارتگاه و امامزاده کم ندارد اما شاهچراغ که از برادران امام رضا (ع) شمرده می شود ، از همه معروف تر است . شاهچراغ برای دفاع و پشتیبانی از امام رضا (ع) از مدینه راهی طوس بود که در شیراز گرفتار شد و در نبرد با سپاهیان مامون به قتل رسید . امام مامون پس از قتل وی ، خانه اش را به آتش کشیدند و او را زیر خروار ها سنگ و خاکستر دفن کردند . تا قرن ها کسی از هویت این مکان اطلاعی نداشت تا اینکه به طور تصادف حلقه ای از روی آن نام امامزاده حک شده بود کشف شد . اولین مقبره گنبد دار شاهچراغ در قرن ششم ساخته شد . گنبد کنونی آرامگاه نیز در سال1336 و توسط کمک های مردمی اهالی شیراز جایگزین گنبد قبلی شد . در گوشه ی صحن شاهچراغ یک ایوان چوبی با چهار ستون باریک چوبی به چشم می خورد که آرامگاه امامزاده سید میر محمد و امامزاده ابراهیم دو تن دیگر از برادران امام رضا (ع) است . مقبره آیت ... دستغیب هم درمجاورت این آرامگاه قرار دارد . همچنین میرزا ابوالقاسم سکوت (عارف) ، وصال شیرازی (شاعر ) و چهار تن از پسران وصال که همگی هنرمندان سرشناسی بودند از دیگر افراد مدفون در شاهچراغ هستند .
از سال 1334 در کنار آرامگاه شاهچراغ ، موزه ای راه اندازی شده است که در آن یادگاری های شهدای جنگ ایران و عراق ، لوازم شخصی آیت ... دستغیب ، سکه های باستانی ، اصلحه های قدیمی ، ظروف سفالی ، شیشه ای و فلزی ، نقاشی و نسخ خطی قرآن به نمایش در آمده است .
بازار حاجی
معمولاً در نزدیکی امامزاده ها ومکان های مذهبی بازار هایی شکل میگیرند که عمدتاً پر رونق هستند . بازاری که در مجاورت آستانه شاهچراغ به نام بازار حاجی شناخته می شود ، قدیمی ترین بخش بازار شیراز است که درقرن هشتم هجری قمری شکل گرفته . گفته میشود این بازار نامش را از حاجی قوام الدین حسن ، وزیر شاه شیخ ابواسحاق وام گرفته است این بازار شاهچراغ را به مسجد جامع عتیق وصل می کند .
امامزاده سید علاء الدین حسین ( آستانه )
حالا که به زیارت شاهچراغ ودو تن از برادران او رفتید ، بد نیست سری هم به برادر ناتنی او ، سید علاءالدین حسین بزنید . او نیز همچون برادرش به قصد حمابت از امام رضا (ع) به ایران آمد اما قبل از رسیدن به مشهد در یکی از باغ های شیراز توسط عوامل خلافت عباسی به شهادت رسید . نخستین بنای آرامگاه وی در سال های آخر قرن هشتم ساخته شد و بنای کنونی متعلق به سال 1331 شمسی است . این امامزاده در خیابان لطفعلی خان ، خیابان درب شیخ قراردارد.
امامزاده سید علی بن حمزه
امامزاده سیدعلی بن حمزه از نوادگان شاهچراغ است . می گویند وی در راه خراسان ودر حالیکه سعی داشت برای امام رضا (ع) سپاهی فراهم کند ، در مواجه با عمال خلیفه عباسی شکست خورد ودر کوه های شیراز پنهان شد . اما در نهایت به دست سربازان خلیفه کشته شد . تا زمان آل بویه مزار او مکانی فراموش شده بود اما در این زمان آرامگاه باشکوهی برایش بنا کردند . پسران کریمخان زند که در سال های 1184 و 1190 هجری قمری فوت کردند دریکی از اتاق های امامزاده دفن شده اند . این آرامگاه در خیابان حافظ و در نزدیکی پل باستانی علی بن حمزه واقع شده است .
خانه زینت الملوک و موزه فارس شناسی
خانه زینت الملوک در مجاورت باغ نارنجستان و چند کوچه پایین تر از مجموعه نصیر الملک قرار دارد . این خانه نامش را وامدار دختر قوام یعنی آخرین صاحب خانه است .خانه زینت الملوک در واقع اندرونی نارنجستان قوام محسوب می شده و به وسیله معبری زیرزمینی به آنجا راه دارد . سیاحت این خانه را تنها به دیدن حیاط مصفا وارسی های رنگارنگ و گچ بری های آن محدود نکنید و حتما سری هم به زیر زمینش بزنید ، یعنی جایی که موزه تاریخ فارس برپاست . در این موزه خانم زینت الملوک به همراه تعداد زیادی از مشاهیر فارس میزبان شما خواهد بود . مجسمه مومی این مشاهیر توسط بنیاد فارس شناسی ساخته شده است و این مکان را به گردشگران می دهد که از نزدیک با چهره مشاهیر فارس آشنا شوند .
خانه فروغ الملک وموزه هنر مشکین فام
موزه هنر مشکین فام دریکی از خانه های قاجاری شیراز برپا شده است . این بنا که خانه فروغ الملک نام دارد متعلق به یکی از اعضای خانواده قوام بوده است . این خانه بعد از واگذاری به دولت ، مدتی به مدرسه تبدیل شد و پس از آن به عنوان موزه تغییر کاربری داد . در بخشی از موزه ، آثار هنری خانواده مشکین فام ودیگر هنرمندان شیرازی در معرض دید علاقه مندان قرار دارد . بخش دیگری از موزه نیز به گالری عکس مشاهیر ایران و به خصوص مشاهیر شیراز اختصاص یافته است .
ارگ کریمخان
ارگ کریمخان از اولین بناهایی است که بعد از انتخاب شیراز به عنوان پایتخت به دستور کریمخان زند ساخته شد و برای ساخت آن زبده ترین معماران و هنرمندان عصر دعوت به کار شدند . مساحت این بنا 12800 مترمربع و بلندای دیوارهای آن 12 متر است . برج های چهارگوشه ارگ نیز 15 مترارتفاع دارد و با آجر کاری های زیبایی تزئین شده اند در سه ضلغ ارگ اتاق های تو در تویی وجود دارد که محل زندگی خانواده کریمخان بوده است و حمام خصوصی خان زند در ضلغ جنوب شرقی ارگ جا خش کرده است . در زمان قاجار ارگ کریمخانی محل زندگی حکام محلی بود اما در اصل پهلوی از سال1315 تا 1352 به زندان شهربانی تبدیل شد و بیشترین آسیب را دید . هم اکنون بخشی از ارگ به موزه عصر زندیه اختصاص یافته است .
عمارت کلاه فرنگی و موزه پارس
حالا که ارگ کریمخانی را دیدید و سیاحت کردید شاید بد نباشد سری هم به عمارت کلاه فرنگی اوبزنید که درمیان باغ بزرگی به نام باغ نظر قرار داشت.البته باغ نظر خیلی بزرگ تراز آن چیزی بود که ما اکنون می بینم اما اکنون تنها بخش کوچکی از آن یعنی عمارت کلاه فرنگی باقی مانده است. این بنا که بی شباهت به کاخ هشت بهشت اصفهان نیست، در زمان کریمخان محل پذیرایی از سفیران خارجی و میهمانان بلند پایه بود و از سال 1316 نیز موزه پارس در آن گشایش یافت . دراین موزه اشیایی از دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی به نمایش در آمده است . قرآن های نفیس خطی منسوب به امام علی (ع) ، امام حسن (ع) و امامم صادق (ع) برخی از اشیای ارزشمند این موزه هستند . در موزه پارس همچنین برخی از وسایل شخصی کریمخان از جمله شمشیر وی و یک تابلو نقاشی دیواری از او به چشم می خورد که ظاهراً شبیه ترین تصویر به کریمخان است .
مسجد وکیل
مسجد وکیل یکی از زیبا ترین بناهای بازمانده از عصر کریمخان است . این مسجد دو ایوانی ، دو شبستان جنوبی و شرقی دارد . شبستان جنوبی مسجد با 48 ستون سنگی مارپیچ ، دیدنی ترین جای مسجد و محل خوبی برای گرفتن عکس یادگاری است . محراب کاشی کاری مسجد در دیوار جنوبی این شبستان قرار دارد . پلکان منبر مسجد نیز از یک تخته سنگ مرمر یکپارچه تراشیده شده وبسیار دیدنی است . می گویند ساخت این پلکان آنقدر برای کریمخان هزینه برداشت که یکبار به شوخی گفت : اگر میخواستم این منبر را از طلای خالص بسازم ، برایم ارزان تر تمام میشد .
حمام وکیل
حمام وکیل در نزدیکی مسجد وکیل ، یکی ازمعروف ترین گرمابه های سنتی ایران است . در گذشته آب این حمام از آب انبار وکیل که در پشت ساختمان قرارداشت تامین می شد . اگر به حمام وکیل رفتید یادتان باشد قدری هم سر به هوا حرکت کنید تا بتوانید نقش برجسته های آهکی سقف رختکن را ببینید . معراج پیامبر ، شمایل حضرت علی و ذوالفقارش ، به چاه انداختن حضرت یوسف (ع) ، دیدار شیرین و فرهاد و دیدار بیژن و منیژه برخی از صحنه هایی است که بر سقف رختکن نقش بسته است . اکنون حمام وکیل کاربری موزه ای دارد و مجسمه های مومی موجود در آن برخی از آداب و رسوم استحمام در روزگار گذشته را نشان می دهد.
آب انبار وکیل
این آب انبار یکی از چهار آب انباری است که کریمخان در زمان حکومت خود برای اطمینان از تأمین آب مورد نیاز مردم شیراز ساخت و البته بزرگترین آنها هم هست .
بازار وکیل
حالا که به همه ی یادگاری های به جا مانده از وکیل الرعایا سرزدید ، بد نیست یادگاری هم برای اقوام و دوستان به سوغات ببرید .پس راه تان به سمت بازار وکیل کج کنید با اینکه در شیراز چند راسته بازار وجود دارد ، اما بدون شک بازار وکیل مشهور ترین آنهاست .بازار بر اساس الگوی بازار قیصریه لار از شاهکار های دوران شاه عباس کبیر ساخته شده است . در اینجا فرش ، قالی، ادویه ، پارچه و صنایع دستی می فروشند .
سرای مشیر
در کنار ورودی جنوبی بازار وکیل معبر مسقفی هست که شما را مستقیم به بازار و کاروانسرای مشیر می برد که به نام سرای مشیر شهرت دارد . صنایع دستی و به خصوص زیورالاتی که در این بخش بازار به فروش میرسد علاقه مندان فراوانی دارد . البته بد نیست بدانید سرای مشیر در دوره قاجار ساخته شده و ربطی به کرمیخان زند ندارد اما به جهت اتصال به بازار وکیل کما بیش جرو مجموعه وکیل به حساب می آید .
مسجد جامع عتیق
مسجد جامع عتیق ، قدیمی ترین بنای شیراز است که در قرن سوم هجری و به دستور عمروبن لیث صفاری ساخته شده است . البته به جز شبستان اصلی ، بقیه قسمت های مسجد در گذر زمان دچار آسیب های جدی شده و بازسازی شده اند . مهم ترین قسمت مسجد عتیق بنایی در وسط صحن آن است که به خدای خانه شهرت دارد .این بنا در سال 751 هجری قمری به دستور شاه شیخ ابواسحاق اینجو ساخته شد . در زمان حافظ تعدادی از ارزشمند ترین نسخ خطی قرآن در خدای خانه نگهداری می شد و برای مدتی سرپرستی آن با حافظ بود . کتیبه ثلث پیرامون بخش بالایی بنا کار یحیی جمالی از خطاطان بنام عصر حکام جلایری است که نظیر آن در ایران وجود ندارد . مسجد جامع عتیق در نزدیکی میدان احمدی و در فاصله کمی از آرامگاه شاهچراغ قرار دارد .
مسجد نصیر الملوک
گفته اند نصیر الملک این مسجد را از پول خمس و زکاتی ساخت که روحانیون دریافت نقدی آن را نپذیرفته بودند . دیدنی ترین بخش مسجد ، شبستان غربی آن است . معروف ترین عکس های مسجد نصیر الملوک عکس های این شبستان است که رقص نور از پشت شیشه های رنگارنگ ارسی ها را در میان 12 ستون سنگی مارپیچ به تصویر کشیده است . محراب اصلی مسجد نیز در این شبستان قرار دارد .
خانه نصیر الملک
این خانه در همسایگی مسجد قراردارد . پس از مرگ نصیرالملک یک تاجر شیرازی این خانه را خرید و در طول 130 سال گذشته چندین باردست به دست شده تا اکنون که در اختیار سازمان میراث فرهنگی است.