گشت و گذار بهاری در نطنز سرسبز و شاداب
نگین سبز کویر
شاید شما جز کسانی باشید که در تعطیلات عید راهی شهرهای کاشان و اصفهان می شوند . اگر چنین است ، توصیه می کنیم در میانه راه کاشان به اصفهان ، دیدن شهر نطنز را از دست ندهید ؛ شهری خوش آب و هوا که شهرتش را وامدار تحفه معروفش است
نگین سبز کویر
شاید شما جز کسانی باشید که در تعطیلات عید راهی شهرهای کاشان و اصفهان می شوند . اگر چنین است ، توصیه می کنیم در میانه راه کاشان به اصفهان ، دیدن شهر نطنز را از دست ندهید ؛ شهری خوش آب و هوا که شهرتش را وامدار تحفه معروفش است : نوعی گلاب خوش آب و رنگ که ضرب المثلی برای چیز های کمیاب است . با این حال نطنز را با القاب زیادی می توان یاد کرد : شهر باغ ها و چنار ها و چشمه ساران ؛ خاستگاه تاریخ و فرهنگ ؛ شهر امام زاده ها و سادات محترم ؛ و اخیراً شهر انرژی هسته ای . در این باغ شهر ، آنچه بیش از همه به چشم می آید ، چنارستان های بزرگ و چنارهای کهنسالی است که برخی شان افزون بر چند صد سال عمر دارند . هرچند که آب و هوای معتدل کوهستانی و آب فراوان ، محیط مناسبی را برای رشد چنار فراهم آورده است . در واقع می توان گفت که نطنز باغ شهربزرگی است که حتی وقتی بر بلندای آن می ایستید ، به سختی می توانید ساختمان های شهر را از میان باغ های انبوه و به هم پیوسته ببینید . انبوه درختان سرشار از شکوفه های سفید و صورتی زیر آسمان لاجوردی اولین و زیباترین تصویر بهاری است که موقع وارد شدن به خیابان های شهرنطنز با آن رو به رو می شوید .
نطنز که از توابع استان اصفهان است با این که در دل کویر قرار گرفته، اما سرسبز و شاداب است و هوای مطبوع و خنکی دارد. به خاطر همین تفاوتش با دیگر شهرهای کویری، به نگین سبز کویر شهرت پیدا کرده است. در هر فصلی از سال که به نظنز سر بزنید زیبایی های خاصی برای تماشا دارد. از آسمان مخملی تابستانی اش تا برگ های هزار رنگ پاییزی اش و مناظر برفی زمستانی اش همه و همه دیدنی هستند. در فصل بهار هم تمام درختان باغ های بی شمار شهر با شکوفه ها و سبزه های تازه از خاک بیرون زده فرش می شوند و رسیدن دوباره فصل رویش را به همگان تبریک می گویند. دیدنی های نطنز فقط مختص طبیعت و آب و هوای مطبوعش نیست و مکان های تاریخی و زیارتی متعددی هم دارد.
نطنز در 326کیلومتری تهران، 138کیلومتری اصفهان و 74کیلومتری کاشان، پشت به کوه کرکس داده و رو به سوی کویر اردستان چهره گشوده است؛ یعنی در کمتر از یک ساعت می توان از خنکای کوهستان به گرمای کویر رسید.
پارک سرچشمه سرابان
چشمه سید علی که یکی از معروف ترین چشمه های نطنز است و از پای کوه می جوشد بنای ساخت زیباترین پارک طبیعی شهر است . آب چشمه برای آبیاری زمین های زراعی به کار می رود و البته اگر به سرچشمه بروید می توانید آب گوارا و خوش طعم و خنک آن را با خیال راحت بنوشید . چند سالی می شود که اطراف چشمه تبدیل به پارکی شده که یکی از پاتوق های اصلی مسافران و اهالی شهر است . درختان کهنسال سر به فلک کشیده ای که کنار جوی آب پهن و بزرگ وسط پارک قرار دارند بسیار زیبا و دیدنی هستند زیبایی پارک مدیون آنهاست . قسمت های دیگر پارک هم پر از سکو های سنگی و آلاچیق های چوبی و کباب پزهای پایه دار است که جان می دهند برای گذراندن یک گشت خانوادگی در روزهای تعطیل نوروزی ، معماری پارک هم جالب و منحصر به فرد است و استخر های بزرگ آن به صورت پلکانی به هم متصل می شوند . سفره خانه سنتی با بنای زیبای آجری ، سرویس بهداشتی ، بوفه ، نمازخانه ، پارکینگ ، زمین بازی و محل های مناسب برای برپایی چادر های مسافرتی از دیگر امکانات پارک سرچشمه سرابان است .
چگونه برویم ؟
شهر نطنز در دامنه کوه های کرکس و در استان اصفهان قرار دارد .از شمال به شهر کاشان و از جنوب به اصفهان محدود می شود . اگر قصد سفر از تهران به نطنز را دارید باید اول به قم و بعد به کاشان بروید . بعد از کاشان تقریباً 20 کیلومتر پس از خروجی روستای ابیانه به جاده نطنز خواهید رسید .جاده سر راست و کویری نطنز پیچ و خم خاصی ندارد و اگر اتومبیل تان رو به راه است ، می توانید مسیر 300 کیلومتری تهران نطنز را حدوداً چهاره ساعته طی کنید شهر نطنز تا مرکز استان اصفهان حدود 129 کیلومتر فاصله دارد . طی سال های اخیر هم مجتمع های رفاهی بزرگ و مجهزی در کنار اتوبان ساخته اند که میتوانید در آنها نفسی تازه کنید .
کجا بمانیم ؟
نطنز دو هتل برای اقامت مسافران دارد که میتوانید از آنها استفاده کنید . هتل سرایان در خیابان مصطفی خمینی نطنز و هتل شاهین در میدان امام خمینی دو گزینه برای اقامت مسافران هستند . اما اگر می خواهید در چادر مسافرتی بمانید می توانید سری به پارک سرچشمه نطنز بزنید همان طور که در بالا اشاره کردیم این پارک امکانات خوبی برای اقامت مسافران دارد و معمولاً در تعطیلات و خصوصاً ایام نوروز مسافران زیادی برای چادر زدن به پارک سرچشمه می روند ، این طوری از بابت امنیت هم خیال تان راحت است . البته اگر در چادر میمانید لباس گرم را فراموش نکنید که هوای نطنز به خصوص در نوروز خنک تر از دیگر شهر های کویری است .
گنبد باز
رشته کوه کرکس که شهر نطنز را در کوهپایه های خود جای داده برای کوهنوردی گزینه خوبی است . بر فراز یکی از کوه های کرکس در جنوب غرب شهر نطنز بنایی با گنبد آجری بزرگی از عهد صفویه باقی مانده که از دور ، کوچک با روزنه های مختلف به نظر می آید . این بنا که به گنبد باز معروف است داستان جالبی دارد . می گویند روزی شاه عباص صفوی برای شکار اطراف همین کوه اتراق کرد و برای رفع تشنگی پای چشمه رفت تا آبی بنوشد ، اما باز عزیزش مانع این کار شد . شاه از آزار چند باره باز ، خشمگین می شود و آن را می کشد ، اما سربازانش خبر آوردند که رد سر چشمه ، ماری آب را به زهرش آلوده کرده است . شاه پشیمان بر فراز همان کوه ، گنبدی به نام " گبند باز " برای یاد بود پرنده باهوش و فداکارش ساخت .
مسجد جامع ؛ گواه غارتگری اروپاییان
کنار خانقاه شیخ عبدالصمد ، مسجد جامع نطنز قرار گرفته که البته قدیمی تر از خانقاه است اما به جهت پیوستگی با خانقاه ، در ابتدا جزیی از آن به نظر می آید . مسجدی به غایت ساده که شاید تنها عنصر رنگین و پر نقش و نگارش ، محراب مینایی و زرین فامش بوده است . جای خالی این محراب نیزنشان می دهد که اروپاییان خیلی زودتر از ایرانیان به ارزش گنجینه های نطنز پی بردند . مسجد جامع یادگاری از دوره حکمرانی آل بویه است .
میر مساجد نطنز
در همان حوالی مسجد جامع ، مسجد دیگری به نام مسجد میر قرار دارد که به اندازه مسجد جامع قدیمی نیست و ظاهری بسیار ساده و شاید معمولی داشته باشد در واقع ، محال است کسی با دیدن ظاهر ساده مسجد، حدس بزند که چه گنجینه ای در شبستانش پنهان شده است : محراب گچ بری شده مسجد ! این محراب از نسل محراب های گچ بری شده دوران سلجوقی و مغول است که نمونه های دیگرش را میتوان در مسجد جامع اصفهان یا مسجد جامع زوار پیدا کرد . اما به گفته آندره گدار ، معمار و باستان شناس فرانسوی ، محراب مسجد میریه مراتب از آنها ظریف تر است .
از حمام تا شربتخاه در محله افوشته
از میان محله های نطنز ، محله افوشته که در قدیم محله حاکم نشین نطنز بوده ، اهمیت بیشتری دارد و آثاری از اواخر دوره تیموری و دوره صفوی را در خود جای داده . از جمله این آثار یکی شربتخانه است که به رغم ظاهر ساده و نیمه ویران خود ، تزیینات نفیسی دارد و دیگری حمام افوشته است . همچنین کوچه باغ های محله نیز با آن حال و هوای تاریخی شان بسیار دلگشاست .
مسجد فیروزه ای
وقتی درمکان های مرتفع شهر بایستید و زیبایی های آن را تماشا کنید ، میان سبزی درختان شهر چند گنبد فیروزه ای خود نمایی می کنند . یکی از معروف ترین این گنبد ها مربوط به مسجد جامع نطنز است که معماری با شکوهش چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد . این بنای تاریخی که از دوره دیلمی و ایلخانیان مغول به یادگار مانده است معماری بسیار خاصی دارد . گنبد فیروزه ای رنگ مسجد به جای آن که گرد باشد از هرم هشت ترک زیبایی شکل گرفته است . کنارش هم مناره ای کاشی کاری شده به بلندای حدود 37 متر قرار دارد که برای دیدن آن باید حسابی سرتان را بالا بگیرید .
کتیبه های قدیم ، کاشی کاری های هنرمندانه فیروزه ای رنگ و درهای چوبی منبت کاری شده بی نظیر از دیدنی های خاص بنا هستند . رو به روی مسجد هم مجموعه چنارهای قدیمی و سر به فلک کشیده قرار دارد . این چنارها بسیار با عظمت و زیبا هستند و با تمام چنارهایی که تا به حال دیده اید تفاوت دارند و حول یک دایره فرضی حلقه زده اند . به گفته اهالی ، تمامی چنار ها شعبه هایی از یک چنار هستند و ریشه واحد دارند . تنه بیشتر چنارها هم در انتها به هم چسبیده و شکل بسیار جالبی به خود گرفته است . ترکیب چنار ها با مسجد فیروزه ای یکی از دیدنی ترین تصویرها در نطنز است . البته فضای داخل مسجد هم با دیوارهای سفید و درخشان ، نرده ها و پنجره های مشبک و سقف های هلالی زیبا که نور خورشید را از دریچه های شان به داخل هدایت می کنند هم کم از زیبایی های بیرون مسجد ندارد.
آتشگاهی در همسایگی مسجد
کمی آن سو تر از مسجد جامع نطنز ، آتشگاه این شهر قرار دارد که معبدی است از دوران ساسانی و اکنون جز چند طاق و ستون چیزی از آن باقی نمانده است . این اثر ملی در یک ملک خصوصی قرار گرفته و به این ترتیب دیدن آن مستلزم اجاره مالک است ؛ مالکی که البته خیلی وقت ها در آن حوالی نیست !
آرامگاه جد شریف واقفی ها
نطنز همچنین مدفن امام زاده ها و سادات زیادی است . بیش از همه بقعه سید حسن واقف مورد توجه است ، زیرا تعداد زیادی از خانواده های بزرگ نطنز مانند خانواده شریف واقفی و اعظم واقفی از فرزندان او هستند . آرامگاه این سید جلیل روی تپه ای قرار گرفته که از فراز آن میتوانید منظره دلگشایی از نطنز و خصوصاً محله افوشته و باغ هایش را تماشا کنید .
امامزاده آقا علی عباس
آستان مقدس امامزاده آقا علی عباس در شهرستان بادرود از توابع نطنز و در 38 کیلومتری شمال غربی شهر نطنز قرار دارد . این امامزاده محل دفن دو تن از یاران با وفای امام رضاست که به دستور مأمون به شهادت رسیده اند . بنای امامزاده ، معماری و کاشی کاری های فیروزه ای زیبایی دارد . فضای داخلی ساختمان امامزاده هم پر از آیینه کاری و گچبری های هنرمندانه است که به سبک دوران صفویه انجام شده است .
چی بخریم ؟
اگر در فکر نوش جان کردن انواع میوه ، سبزی و محصولات خوراکی طبیعی و خوش طعم هستید باید سراغ فروشگاه ها یا باغداری و کشاورزی شهر بروید و محصولات خوش عطر و طعم شان را بخرید . معروف ترین سوغات نطنز گلابی های شیرین و میوه ای به نام الک از خانواده هلوست که البته پیدا کردن گلابی اصل نطنز به دلیل کم شدن آن کمی سخت شده است . زعفران ، انگور، انار ، گردو ، چاغاله بادام ، شبدر ، انجیر، توت سفید و... تنها چند نمونه دیگر از محصولات معروف و خوش طعم نطنز هستند . نان های سنتی که در بیشتر بقالی ها و مغازه های شهر دیده می شود ، همراه با لبنیات سنتی اهالی هم از دیگر خوراکی های خوشمزه نطنز هستند ..