آیین نامه مالی صندوق تأمین اجتماعی
مصوب (1390/9/22) هیات امنای سازمان تامین اجتماعی به استناد مواد 24 ،بند (ث) مـاده 8 و بند (ت) ماده 12 اساسنامه صندوق که در تاریخ 1389/5/3 تحت شـماره 97863/ت42496 هـ ابـلاغ گردیـده، آئـین نامـه مـالی صـندوق تـامین اجتماعی را به شرح ذیل به تصویب رساند:
فصل اول: تعاریف
ماده 1 –صندوق تامین اجتماعی شامل واحدهای تابعه صندوق (ادارات کل استانها، شعب، بیمارستانها و درمانگاه ها) و ستاد صندوق می باشد که از این پس در این آئین نامه به اختصار صندوق نامیده می شود.
ماده 2 -گروه صندوق تامین اجتمـاعی شـامل مـاده یـک و شـرکت هـا و موسساتی است که بیشتر از 51 درصد از سهام و مالکیت آنهـا متعلـق بـه صندوق می باشد. ماده 3 -سال مالی صندوق یکسال هجری شمسی است که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به پایان اسفند ماه همان سال خاتمه می یابد.
ماده 4 -درآمد عبارتست از موارد مطروحه که در اساسنامه صندوق و قانون تامین اجتماعی و دیگر قوانین موضوعه پیش بینی شده است.
ماده 5 -اعتبار عبارتست از مبلغی که برای مصرف یا مصـارف معـین کـه بـه منظور نیل به اهداف و اجرای برنامه ها در بودجه صندوق به تصویب می رسد.
ماده 6 -تأمین اعتبار عبارتست از اختصاص دادن تمام یا قسمتی از اعتبـار مصوب برای هزینه معین
ماده 7 -بودجه صندوق برنامه مالی صندوق است که برای یک سال مـالی براساس برنامه های کوتاه مدت و برنامه های عملیاتی تهیه شـده و حـاوی پیش بینی درآمدهای حاصل از انجام وظایف و یا درآمدهای سایر خـدماتی که طبق قانون تامین اجتماعی و مقررات مربوط عاید صندوق مـی شـود و همچنین سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه به منظور انجام عملیات و فعالیت ها و اجرای طرحهایی که در برنامه صندوق پیش بینی شده و نیـل به اهداف صندوق را در ظرف سال مالی مربوط امکان پذیر می سازد.
ماده 8 -بودجه تلفیقی گروه صندوق برنامه مالی صندوق است که برای یـک سال مالی براساس برنامه های کوتاه مدت و برنامه های عملیاتی تهیـه شـده و حاوی پیشبینی درآمدهای حاصـل از انجـام وظـایف و یـا درآمـدهای سـایر خدماتی که طبق قانون تامین اجتماعی و مقررات مربوط عاید صندوق میشود و همچنین سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه به منظور انجـام عملیـات و فعالیت ها و اجرای طرح هایی که در برنامه صندوق پیش بینی شده و نیل بـه اهداف صندوق را در ظرف سال مالی مربوط امکان پذیر میسازد.
ماده 9 -سایر منابع تأمین اعتبار عبارتست از منابعی که تحت عنوان کمـک و تعهدات دولت، تسهیلات، استفاده از ذخایر و اندوخته ها بر اسـاس اساسـنامه صندوق و یا عناوین مشابه دیگر که صندوق قانوناً مجاز به منظور نمودن آنهـا در بودجه خود می یابد.
ماده 10 -تسهیلات (وام) عبارتست از دریافت منابع مالی از دولت یا بانکها و یا موسسات مالی و اعتباری مجاز که میزان و نحوه دریافت آن می بایسـت در بودجه هر سال پیش بینی و به تصویب هیئت امناء برسد
.
ماده 11 -دیون عبارتست از بدهی های قابل پرداخت سـنوات گذشـته کـه اعتبار لازم برای آن در بودجه منظور شده باشد و در هر صورت به یکـی از طرق زیر و بدون اختیار صندوق ایجاد شده باشد:
الف) احکام قطعی صادره از طرف مراجع صالحه.
ب) انواع بدهی به وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکت هـای دولتـی ناشـی از خدمات انجام شده مانند هزینه های برق، آب، مخابرات، پست و هزینه های مشابه.
ج) سایر بدهی هایی که خارج از اختیار صندوق طبق ضوابط مربوط ایجـاد شده باشد.
ماده 12 -تشخیص عبارتست از تعیین و انتخاب انواع کالا، خدمات و سـایر پرداختهایی که تحصیل یا انجـام آنهـا جهـت نیـل بـه اهـداف و اجـرای برنامه های صندوق ضروری است.
ماده 13 -تعهد عبارتست از ایجاد دین بر عهده صندوق ناشی از:
الف) خرید و تحویل کالا یا انجام دادن خدمات.
ب) اجرای قراردادهایی که با رعایت قوانین و مقررات منعقد و مبادله شده باشد.
ج) احکام صادره از مراجع قانونی و ذیصلاح.
د) پیوستن به قراردادهای بین المللی و عضویت در سازمان هـا یـا مجـامع بین المللی با اجازه قانون.
ماده 14 -تسجیل عبارتست از تعیین میزان بدهی قابل پرداخـت صـندوق براساس اسناد و مدارکی که بدهی مذکور را اثبات می نماید.
ماده 15 -دستور پرداخت عبارتست از سندی کـه از سـوی مـدیرعامل یـا مقامات مجاز از طرف ایشان برای پرداخـت تعهـدات و بـدهی هـای قابـل پرداخت از محل اعتبارات مربوط عهده مدیرکل امور مالی یا مقـام مجـاز از طرف وی در وجه ذینفع صادر می گردد.
ماده 16 -هزینه عبارتست از مصرف اعتبارات یا پرداخت هایی که بصـورت قطعی به ذینفع در قبال تعهد یا تحت عنوان کمـک یـا عنـاوین مشـابه بـا رعایت قوانین و مقررات مربوط صورت می پذیرد.
ماده 17 -تنخواه گردان وجهی است که از طـرف مـدیرکل امـور مـالی یـا مقامات مجاز از طرف وی با تأیید مدیرعامل یا مقامات مجاز از طرف ایشان برای هزینه های مربوط در اختیار واحدهای تابعه، مأمورین یا اشخاصی کـه مجاز به دریافت تنخواه گردان هستند قرار می گیرد تا به تدریج که هزینـه های مربوط انجام می شود اسناد مربوط را تحویل و مجـدداً وجـه دریافـت دارند. ضوابط اجرایی این ماده براساس دستورالعملی خواهد بود که توسط مدیرکل امور مالی تهیه و به تصویب مدیرعامل صندوق خواهد رسید.
ماده 18 -پیش پرداخت عبارتست از پرداختی که در قبـال اخـذ ضـمانت معتبر از محل اعتبارات مربوط به موجب احکام و قراردادها طبـق مقـررات پیش از انجام تعهد صورت می پذیرد.
ماده 19 -علی الحساب عبارتست از پرداختی کـه جهـت ادای قسـمتی از تعهدات با رعایت مقررات صورت می گیرد.
ماده 20 -سـپرده عبارتسـت از وجهـی کـه براسـاس قـوانین و مقـررات و قراردادها و یا احکام صادره از سوی مراجع قضایی بـه منظـور تـأمین و یـا جلوگیری از تضییع حقوق صندوق دریافت شده و استرداد یا ضبط آن تابع شرایط مقرر در قوانین و مقررات و قراردادها و آیین نامه ای خواهد بود کـه توسط مدیرکل امور مالی تهیه و پس از تایید مدیرعامل به تصویب هیئـت مدیره خواهد رسید.
ماده 21 -دارایی های ثابت مشهود عبارتست از مجموعه اموال منقول و یا غیر منقول که با هدف استفاده مستمر در طول فعالیت صندوق خریداری، احداث و یا تحصیل شده و با توجه به اصل اهمیت، عمر آنها بیش از یکسال باشد.
ماده 22 -کارپرداز (مامور خرید) شخصی اسـت کـه از بـین مسـتخدمین رسمی و قراردادی بند (ب) ماده دو آیین نامه استخدامی صـندوق بنـا بـه پیشنهاد مدیرکل امور خدمات عمومی و رفاه و حکم مدیر کل امور اداری و در واحدهای تابعه توسط ردیفهای همتراز بـدین سـمت منصـوب شـده و نسبت به تدارک و خرید کالا و خدمات مورد نیاز با رعایت مقررات مربـوط اقدام می نماید. در صورت نبود مستخدم رسمی از مستخدم قراردادی واجد صلاحیت استفاده گردیده و می باید تا سـقف تنخـواه ا ز نـامبرده تضـمین معتبر اخذ گردد. گردش عملیات تنخواه کارپردازان در پایان هر ماه کنترل، تصفیه و یا ترمیم خواهد گردید.
ماده 23 -امین اموال شخصی است که از بین مستخدمین رسـمی واجـد صلاحیت صندوق بنا به پیشنهاد مدیر کل امور مالی و یا نماینـده وی و بـا موافقت مدیرعامل یا مقامات مجاز به این سمت منصوب شده و مسـئولیت حراست، تحویل و تحول و تنظیم حسابهای اموال منقول و غیـر منقـول و کالاهای تحت ابوابجمعی به عهده او واگذار می گردد.
ماده 24 -صندوق دار شخصـی اسـت کـه از بـین مسـتخدمین رسـمی و قراردادی بند (ب) ماده دو بنا بر وظایف سازمانی، مسئولیت دریافت وجـوه نقد و یا اوراق بهادار را بر عهده دارد.
تبصـره 1 -حـق صـندوق داری و یـا اخـذ ضـمانت از صـندوق دار بنـابر دستورالعملی خواهد بود که براساس آئین نامه استخدامی توسط مدیر کـل امور مالی تهیه و به تصویب مدیرعامل خواهد رسید.
تبصره 2 -در مواردی که فرد واجد صـلاحیت بـا مشخصـات فـوق وجـود نداشته باشد با مسئولیت بالاترین مقام مجاز واحد تابعه بکارگیری سایر افراد بلامانع می باشد.
ماده 25-حساب بانکی درآمد حسابهای غیر قابل برداشتی می باشـند کـه به نام هریک از واحدهای صندوق در بانکهای محل افتتاح شده و مخصوص واریز درآمدهای وصولی می باشند.
ماده 26 -حساب بانکی پرداخت حسابهای جاری مـی باشـند کـه بـه نـام هریک از واحدهای صندوق در بانک محل افتتاح شـده و مخصـوص انجـام عملیات پرداخت واحد مربوطه خواهند بود.
ماده 27 -حساب بانکی تمرکز وجوه درآمد حسابی است که به نام صندوق نزد بانکهای طرف حساب در مرکز افتتاح شده و وجوه حساب بانکی درآمد یا درآمد واحدهای صندوق تحت شرایطی که مدیر عامل تعیین خواهد کرد به این حساب واریز می گردد.
ماده 28 -حساب بانکی پرداختهای انتقالی حسابی است که به نام صندوق نزد بانکهای طرف حساب در مرکز افتتاح شده و موجودی آن طبـق قـانون تامین اجتماعی، آیین نامه ها و مقررات مربوطه بر مبنای اعتبارات مصـوب به حسابهای بانکی پرداخت و ذخائر انتقال داده می شود.
ماده 29 -حساب بانکی ذخائر حسابی است که به نام صندوق نزد بانکهـای طرف حساب در مرکز افتتاح شده و وجوه مازاد درآمد هزینه و درآمـدهای مرتبط با سرمایه گذاری به این حساب منتقل و مطابق مقررات به سـرمایه گذاری اختصاص داده می شود.
ماده 30 -نقصان متعارف، کمبود مقداری یا عددی موجودی ها اسـت کـه میزان قابل قبـول آن توسـط کـارگروهی مرکـب از معـاون اداری و مـالی، مدیرکل امور مالی، مدیر کل خدمات عمومی و رفاه و یا پشـتیبانی درمـان (حسب مورد) در موضوع مربوطه تعیین می گردد.
تبصره - نقصان متعارف به حساب هزینه های سال جاری صندوق منظـور میگردد. (باستثنای اموال و اثاثیه)
ماده 31 -هزینه ها و سایر پرداخت هـای صـندوق پـس از طـی مراحـل تشخیص، تأمین اعتبار، تعهد، تسجیل و صدور دستور پرداخت و بـا اعمـال نظارت مالی انجام خواهد شد.
ماده 32 -اختیار و مسئولیت تشخیص، تعهد، تسجیل و دستور پرداخت به عهده مدیرعامل صندوق و مسئولیت تـأمین اعتبـار و تطبیـق بـا قـوانین و مقررات مربوطه بعهده مدیرکل امور مالی می باشد.
تبصره 1 -مقامات مجاز اشخاصی هستند که اختیارات عهـده مـدیرعامل و مدیرکل امورمالی موضوع این ماده کتباً به آنها تفویض شده باشد.
تبصره2 -اختیار و مسئولیت های این ماده حسب مورد از طرف مقامات فوق به سایر مقامات صندوق (مقامات مجاز) کلاً یا بعضاً قابل تفویض خواهد بود ولی در هیچ مورد تفویض اختیار موجب سلب اختیار و مسئولیت از تفویض کننـده نخواهد بود.
تبصره 3 -افراد مجاز در مقابل اختیارات واگذارشده دارای مسئولیت بوده و میبایستی در برابر اقدامات خود پاسخگو باشند.
تبصره4 -تفویض اختیار و مسئولیتهای این ماده نمی تواند از سوی مقامات مجاز به شخص یا اشخاص دیگر واگذار گردد.
تبصره 5 -کلیه اسناد و اوراق تعهد آور مالی صندوق (چک، سفته و مـوارد مشابه) براساس قوانین و مقررات مربوطه با امضاء مـدیرعامل صـندوق و یـا مقامات مجاز از طرف ایشان و مدیرکل امور مالی و یا مقامات مجاز از طرف وی معتبر خواهد بود.
تبصره 6 -تفویض اختیار مسئولیتهای مربوط به مدیرعامل و مدیرکل امور مالی به شخص واحد و نیز تفویض اختیـار مسـئولیت هـای مـدیرعامل بـه مدیرکل امور مالی یا کارکنان تحت نظر وی مجاز نخواهد بود.
تبصره 7 -مدیرکل امور مالی، روسای امور مالی و یا نمایندگان آنهـا مجـاز نیستند که از طرف مدیرعامل و یا سایر مقامات مجاز اسناد پرداخت هزینه را امضاء نمایند.
فصل دوم:وظایف و تشکیلات
الف - وظایف و مسئولیت های امور مالی
ماده 33 –نظارت و کنترل امور مالی صندوق مشتمل بر امور مالی صندوق تامین اجتماعی، از جمله ثبت عملیات مـالی، همـاهنگی عم لیـات، اعمـال کنترل بودجهای، اجرای تصمیمات مالی مأخوذه و بررسـی کلـی وضـعیت مالی و تهیه و ارائه گزارش های مالی مربـوط بـه مراجـع ذیـربط در قالـب سیستم های مکـانیزه، بررسـی نتـایج بدسـت آمـده و ارائـه گـزارش هـا و صورتهای مالی، تهیه و تنظیم و پیشنهاد دستورالعملهای مالی.
ماده 34 -وظایف مدیرکل امور مالی: الف- نظـارت بـر امـور مـالی و محاسـباتی و نگاهـداری و تهیـه و تنظـیم صورتهای مالی بر طبـق قـانون و ضـوابط و مقـررات مربـوط و صـحت و سلامت آنها.
ب - نظارت و هماهنگی در اجرای قوانین و مقررات حاکم بر عملیات مـالی صندوق و حفظ اسناد، مدارک ودفاتر مالی.
ج – نظارت بر انجام کلیه دریافتهـا و پرداختهـا، ثبـت و ضـبط درآمـدها و هزینه ها و صدور اسناد مربوطه.
د - نگهداری حساب اموال صندوق و نظارت بر اموال مذکور.
ه ـ - نظارت بر اعمال کنترل بودجهای و تهیه گزارش های مربوط. و- اعمال نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مالی و محاسباتی صندوق.
ز - نظارت بـر حسـن اجـرای وظـایف روسـای ادارات امـور مـالی در مرکـز و واحدهای تابعه.
ح - سایر وظایفی که به موجب این آیـین نامـه و سـایر قـوانین و مقـررات مربوط واگذار می گردد.
تبصره - مدیرکل امور مالی می تواند وظایف تعیین شـده خـود را در ایـن آیین نامه به معاونین یا روسای امـور مـالی واحـدهای تابعـه حسـب مـورد تفویض نماید.
ب - تشکیلات
ماده 35 -مدیرکل امور مالی صندوق از بین کارکنان رسمی و قراردادی بند (ب) ماده 2 آئین نامه استخدامی رسته امور مالی و یا مامور براسـاس آیـین نامه استخدامی صندوق بنا به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب هیئت مدیره و با حکم مدیرعامل صندوق منصوب شده و عزل وی نیز بصورت فوق خواهد بود. وی در مقابل مدیرعامل مسئولیت مستقیم خواهد داشت.
تبصره - در مواقع اضطراری مدیرعامل می تواند در صورت عزل و یا فوت مدیر کل امور مالی، نسبت به حکم سرپرستی موقت حداکثر 6 ماهه اقدام نماید.
ماده 36 -معاونین اداره کل امور مالی در سـتاد صـندوق بنـا بـه پیشـنهاد مدیرکل امور مالی و با حکم معاون اداری مالی و رؤسای امور مـالی اسـتانها بنا به پیشـنهاد مـدیرکل اسـتان و حکـم مـدیرکل امـور مـالی و رؤسـای حسابداری واحدهای تابعه به پیشنهاد مسئولین واحدهای تابعه و تایید مدیر امور مالی استان و حکم مدیرکل امور مالی منصوب شده و عزل آنان نیز به
صورت فوق خواهد بود. رؤسای ادارات امـور مـالی هـر اسـتان تحـت نظـر مدیرکل استان مربوطه و رؤسای حسـابداری واحـدهای تابعـه تحـت نظـر بالاترین مقام واحد تابعه انجام وظیفه نموده و در مقابل مدیرکل امور مـالی صندوق مسئول و پاسخگو خواهند بود.
تبصره - مدیر امور مالی قبلی و بعدی مکلفند حداکثر ظرف یکماه از تاریخ اشتغال مدیر مالی جدید نسبت به تنظیم صورت مجلس تحویـل و تحـول (متناسب با فرمهای امور ذیحسابیهای وزارت امور اقتصـاد و دارایـی ) اقـدام نمایند. این صورت مجلس باید به تاییـد مـدیر کـل امـور مـالی برسـد . در مواردی که مدیر مالی از تحویل ابواب جمعـی خـود اسـتنکاف ورزد ابـواب جمعی وی با حضور نماینده مدیر کل امور مالی و نماینـده بـالاترین مقـام صـندوق در اسـتان و مـدیر مـالی جدیـد تحویـل و تحـول خوا هـد شـد . درخصوص مدیرکل امور مالی نیز به ترتیب فوق عمل خواهد گردید.
فصل سوم: تهیه و تنظیم و تصویب بودجه
ماده 37 -بودجه تفصیلی صندوق در هر سال مالی در مهلت مقرر قـانونی براساس اهداف، برنامه هـا و وظـایف صـندوق توسـط اداره کـل بودجـه و تشکیلات با رعایت دستورالعمل تهیه و تنظیم بودجه جمع آوری و تنظیم، تا پس از تایید مدیرعامل و هیئت مدیره جهـت تصـویب بـه هیئـت امنـاء ارسال می گردد.
تبصره - دستورالعمل تهیه و تنظیم بودجه و همچنین تعیین بودجـه هـر ک از واحدهای تابعه صندوق توسط کارگروهی مرکب از 5 یـا 7 نفـر کـه توسط مدیرعامل انتخاب می گردند صورت خواهد گرفت.
ماده 38 -چنانچه در شروع سال مالی صندوق ، بودجـه تفصـیلی تصـویب و ابلاغ نگردیده باشد تا زمان تصویب و ابـلاغ بـه منظـور جلـوگیری از هرگونـه وقفهای در انجام امور پس از تصویب هیئت مدیره هر ماه حداکثر 3 ماه مجـوز خرج بر مبنای یک دوازدهم اعتبارات هزینـه ای و تملـک دارایـی سـال قبـل صندوق صادر خواهد شد. تبصره 1 -درصدی از اعتبارات درآمدهای صندوق، بدون الـزام بـه رعایـت مفاد این آیین نامه و سایر مقـررات عمـومی در اختیـار مـدیر عامـل قـرار میگیرد که براساس دستورالعملی که به تصویب هیئت مدیره خواهد رسید هزینه گردد.
تبصره 2 -درصد مذکور هر ساله به پیشنهاد مـدیر عامـل و تاییـد هیئـت مدیره در قالب بودجه سالانه به تصویب هیئت امناء خواهد رسید.
ماده 39 -بودجه هر یک از واحدهای تابعه صندوق، پس از تصویب بودجـه از سوی هیئت امناء به تفکیک سرفصل های هزینه و درآمد توسـط مـدیر عامل صندوق ابلاغ خواهد گردید. مسئولین واحدهای تابعه و رؤسای امـور بودجه و امور مالی واحدها مسئول حسن اجرای آن خواهند بود.
ماده 40 -دستیابی به اهداف بودجه مصوب از لحاظ وصول درآمدهای حق بیمه و متفرعات آن با توجه به قانون تامین اجتماعی بعهده معاونت فنـی و درآمد و از جهت وصول درآمدهای حاصل از بکارگیری وجوه و ذخـایر بـه عهده معاونت اقتصادی و برنامه ریزی می باشد.
ماده 41 -مدیرعامل صندوق می تواند در صورت افزایش فعالیت ها، حـین جرای بودجه ارقام بودجه مصوب را با تایید هیئت مدیره و تصویب هیئـت امناء و با رعایت مقررات مربوط تغییر دهد.
تبصره 1 –جابجایی اعتبارات درداخل هریک از فصول هزینه ای تا میزان ده درصد با تصویب هیئت مدیره صندوق مجاز خواهد بود مشروط بر اینکه در هر حال در جمع اعتبارات بودجه عملیات یا بودجه هزینه های سـرمایه ای تغییری حاصل نگردد. هر نوع تغییر متجاوز از میزان فوق موکول با تصویب هیئت امناء خواهد بود.
تبصره 2 -وجود اعتبار در بودجه بخودی خود برای اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی ایجاد حق ننموده و استفاده از اعتبارات باید بـا رعایـت قـوانین و مقررات مربوط انجام گردد.
ماده 42 -در مورد آن قسمت از هزینه های جاری و مستمر و خرید امـوال که نوعاً انجام آن از یکسال مالی تجاوز می کند صندوق می تواند برای مدت متناسب قراردادهایی که مدت اجرای آن از سال مالی تجاوز می کند منعقد نماید. لیکن صندوق مکلف است در بودجه سالانه خود اعتبارات لازم بـرای پرداخت تعهدات مربوط را مقدم بر سایر اعتبارات منظور نماید.
تبصره - کلیه اعتبارات بودجه مصوب هر سال تا پایان سال مالی قابل تعهد و پرداخت است و مانده وجوه اعتبارات مصرف نشـده بایسـتی حـداکثر تـا پایان فروردین ماه سال بعد به حسابی که توسط اداره کل امور مـالی اعـلام می شود واریز گردد.
ماده 43 -در مواردی که بر اثر تعهد زائد بر اعتبار یا عدم رعایـت مقـررات خدمتی انجام شود یا مالی به تصرف صندوق درآید، مقام یا مقامـات مجـاز مکلف به رد معامله مربوط می باشد. در صورتی که رد عین آن میسر نبوده و یا فروشنده از قبول آن امتناع داشته باشد و همچنین در مـورد خـدمات انجام شده مکلف به قبول و وجه مورد معامله در حدود اعتبارات موجود یـا اعتبارات سال بعد قابل پرداخت است. لیکن اقدامات فوق مانع تعقیب قانونی متخلف نخواهد بود.
ماده 44-در صورتی که براساس گواهی خلاف واقع مـدیرکل امورمـالی و مدیران مالی نسبت به تامین اعتبار و یا اقدام یا دستور مدیر عامل یا مقامات مجاز زائد بر اعتبار مصوب و یا بر خلاف قانون و مقررات وجهی پرداخت یـا تعهدی علیه صندوق ایجاد شود هریک از این تخلفات در حکم تصرف غیـر قانونی در وجوه و اموال صندوق خواهد بود.
ماده 45 -صندوق مجاز است به منظور اخـذ مطالبـات و یـا بـدهی هـا از اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به تهاتر (معاوضـه ) و یـا پایاپـای نمـودن مطالبات و بدهی ها حسب ضوابطی که به تصویب هیئـت مـدیره صـندوق خواهد رسید اقدام نماید.
ماده 46 -بودجه مصوب هر سال مالی تا آخـر همـان سـال قابـل تعهـد و پرداخت است و آن میزان از هزینه ها که در سال جـاری یـا سـنوات قبـل تحقق یافته اند در حساب تعهدات پرداختنی منظور و از آن محل پرداخت خواهد گردید.
ماده 47 -صندوق مجاز می باشد به منظور تامین بخشی از تعهـدات آتـی نسبت به انجام سرمایه گذاری حسـب ضـوابط و مقرراتـی کـه در بودجـه سالانه صندوق به تصویب هیئت امناء خواهد رسید اقدام نماید.
ماده 48 -در صورت عدم تحقق منابع نقدی پیش بینـی شـده در بودجـه سالانه و به منظور تامین بخشی از هزینه های صندوق در مواقـع ضـروری، مدیر عامل صندوق با تصویب هیئت
مدیره مجاز خواهد بود نسبت به اخـذ تسهیلات از سیستم بانکی، حداکثرتا معادل یک دوازدهـم بودجـه مصـوب سالانه در بخش مصارف تعهدات قانونی، اقدام نماید. لازم است صـندوق در بودجه سال بعد منابع باز پرداخت اینگونه تسهیلات را پیش بینـی و آن را پرداخت نماید.
ماده 49 -پرداخت هرگونه کمک و یا اعانه (کمک بلاعوض) نقدی یـا غیـر نقدی به اشخاص، موسسات دولتی یا غیردولتی در راستای شرح وظـایف و ماموریت صندوق می بایست در بودجه سـالانه صـندوق پـیش بینـی و بـه تصویب برسد.
ماده 50 –بودجه تلفیقی گروه صندوق تامین اجتماعی در هر سال در مهلت مقرر قانونی توسط دفتر امور مجامع با رعایت دستورالعمل تهیـه و تنظـیم بودجه جمع آوری و تنظیم تا پس از تایید هیئت مدیره به تصویب هیئـت امناء برسد. دفتر امور مجامع صندوق در مقابـل هیئـت مـدیره مسـئولیت مستقیم خواهد داشت.
فصل چهارم: حسابهای بانکی
ماده 51 -واحدهای تابعه صندوق می توانند حسب نیاز و با ارائه درخواست و تایید مدیرکل امـور مـالی و تصـویب مـدیرعامل در هـر یـک از بان کهـا و موسسات مالی و اعتباری مجاز نسبت به افتتاح حساب اقدام نمایند.
تبصره ـ برداشت از هر حساب بانکی حداقل با دو امضاء مجاز (به همراه مهـر صندوق) می باشد که یکی از آنها مدیرعامل یا مقامات مجاز از طرف ایشـان و امضای دیگر مدیرکل امور مالی یا نماینده وی بوده و یک فـرد در عـین حـال تعیین گردد. نمیتواند به عنوان مقام مجاز از طرف مدیرعامل و مـدیرکل امـور مـالی توامـاً
ماده 52 -کلیه پرداخت های صندوق به جـز پرداخـت هـای جزیـی و یـا استثنایی که از طریق تنخواه گردان صورت خواهد پذیرفت بایستی از طریق صدور چک و یا حواله بانکی و یا پرداخت الکترونیکی بـا رعایـت ضـوابط و مقررات انجام گردد.
ماده 53 -در متن اسناد فارغ از آنکـه پرداخـت بابـت چـه مـوردی باشـد ضروری است مشخصات و هویت گیرنده وجـه و موضـوع پرداخـت بطـور مشروح قید گردد.
تبصره - اخذ وجه نقد یا چک در وجه حامل بابـت حـق بیمـه، خسـارت، جرائم قانونی و یا مطالبات دیگر توسط صندوق مجاز نمی باشد.
فصل پنجم: سیستم حسابداری
ماده 54 -عملیات مالی و حسابداری صندوق و نحوه تهیه و تنظیم بودجـه گروه صندوق براساس نظام تعهدی و بر مبنای اصـول و مـوازین متـداول و استانداردهای حسابداری و قوانین و مقررات مربوط صندوق به مـورد اجـرا گذارده می شود.
ماده 55 -به منظور حصول آگاهی از عملکرد مالی، مـدیرکل امـور مـالی صندوق موظف است هر سه ماه یکبار گزارش جـامعی در مـورد وضـعیت کلی امور مالی صندوق در سه ماه گذشته تهیه نموده و گزارش های مذکور را با کاربرد روش ها و تکنیک های ضروری ضمن ارائه و توضیح مدل هـای مقداری پردازش و به انضمام صورتهای مالی مورد لزوم به هیئـت مـدیره و مدیرعامل صندوق ارائه نماید تا امکان اتخاذ تصمیمات به موقـع و صـحیح براساس اطلاعات ارائه شده در گزارش های مالی موضوع این ماده از سـوی مدیریت صندوق امکان پذیر باشد.
ماده 56 -نحوه تهیه و تنظیم حسابها و دفاتر مالی و نگهـداری حسـاب هـای صندوق طبق مقررات مندرج در این آیین نامه و سایر مقررات مربوط و براساس استانداردهای حسابداری در کشور خواهد بود در پایان هر سال مالی حسابها و دفاتر صندوق بسته شده و ترازنامه سالانه و گـزارش مـالی صـندوق براسـاس مهلت تعیین شده در اساسنامه و تحت نظارت و مسئولیت مدیرکل امور مـالی تهیه و پس از تأیید مدیر عامل و تصویب هیئـت مـدیره جهـت رسـیدگی بـه مراجع ذیربط تسلیم خواهد شد.
تبصره – مهلت مقرر در ماده فوق الاشاره براساس درخواست مدیر کل امور مالی و تأیید مدیر عامل حداکثر تا یک ماه قابل تمدید خواهد بود.
ماده 57 -کلیه عملیات مربـوط بـه دریافتهـا، پرداختهـا و سـایر عملیـات حسابداری که انجام آنها براساس اصول حسابداری در پایان سال مالی برای تنظیم صورتهای مالی صندوق ضروریست می باید از طریـق صـدور سـند حسابداری انجام گردد.
ماده 58 -به منظور تأمین ذخیره اسـتهلاک دارایـی ثابـت، در هـر سـال ذخیرهای براساس اصول و موازین متداول حسـابداری و قـوانین مالیـاتی و دستورالعمل مربوط و ضمن رعایت قوانین و مقررات موضـوعه در حسـابها منظور خواهد شد.
ماده 59 -به منظور تأمین ذخیره کافی جهت پرداخت مزایای پایان خدمت و بازخرید سنوات خدمت کارکنان صندوق ضروری است همه ساله براساس قوانین و مقررات موضوعه در آیین نامه استخدامی صـندوق تحـت عنـوان ذخیره مزایای پایان خدمت و بازخرید سنوات خدمت کارکنان در حسـابها منظورگردد.
ماده 60 -چنانچه قسمتی از مطالبات صندوق از اشخاص حقیقی یا حقوقی (به استثاء حق بیمه و جرائم متعلقه آن) با توجه به سوابق مربوط و وجـود دلایـل کافی غیر قابل وصول تشخیص
داده شوند، برگشت آنها از حسابها به شرح ذیل مجاز می باشد:
الف: تا مبلغ صد میلیون ریال به پیشـنهاد مـدیرکل امـور مـالی و موافقـت مدیرعامل
ب: از صد میلیون ریال بالاتر تا پانصد میلیون ریال به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب هیئت مدیره ج: مبالغ بیش از پانصد میلیون ریال به پیشنهاد مدیر عامـل، تاییـد هیئـت مدیره و تصویب هیئت امناء
ماده 61 -دارایی های ثابت به هنگام خرید به بهای تمام شده و در صـورت انتقال از سایر دستگاه های اجرایی و اشخاص حقیقی و حقوقی به صـندوق به بهای ارزیابی شده (توسط کارشناس رسمی دادگستری منتخب صندوق) در حساب دارایی ها ثبت خواهد شد.
فصل ششم: سایر مقررات
ماده 62 -به منظور اعمال کنترل نسبت به حفاظت اموال صندو ق و حصول اطمینان از انعکاس صحیح دارایی ها در ترازنامه، حداکثر هر سه سال یـک بار براساس دستورالعملی توسط مسئولین مالی مرکـز و واحـدهای تابعـه و تحت نظارت و مسئولیت مدیرکل امور مالی صورت جامعی از کلیه داراییها تهیه خواهد شد.
ماده 63 -حقوقی که در نتیجه تخلف از اجرای شرایط قراردادهای منعقده برای صندوق ایجاد می شود بجز در موارد صـدور احکـام از سـوی مراجـع قضایی که لازمالاجرا می باشد کلاً و بعضاً قابل بخشش نیست.
تبصره – در مواردی که براساس مفاد قراردادهـای منعقـده و حسـب نظـر هیئت مدیره محرز گردد که تمام یا قسمتی از تخلـف از شـرایط ناشـی از حوادث و علل خارج از اراده طرف قرارداد بوده است براساس نظریه هیئـت مدیره اقدام خواهد شد.
ماده 64 -در مواردی که براساس شرایط مندرج در احکام و قراردادهـا کـه پرداخت وجهی قبل از انجام تعهد ضروری باشد و همچنین در مواردی که تهیه اسناد مثبته قبل از پرداخت میسر نباشد با دستور کتبی مدیرعامل یـا مقامات مجاز از طرف ایشـان مبـالغ لازم پـیش پرداخـت ضـمن دریافـت تضمین معتبر معادل آن و یا علیالحساب در حدود اعتبارات مصـوب قابـل قطعی منظور و تسویه گردد. پرداخت خواهد بود تا پس از تهیه یا تکمیل اسناد مثبته به حساب هزینـه
ماده 65 -دریافت ضمانت نامه بانکی، اسناد خزانه، اوراق بهادار (سـفته )، اوراق مشارکت و سهام بدون نام، وثیقه اسناد مربوط به املاک و مستغلات و یا هریک از انواع تضمینات مصوب هیئت وزیران به عنوان سپرده (تضـمین ) شـرکت در مناقصه، مزایده، حسن انجام معامله و یا ... بلامانع می باشد. (درخصوص دریافت اوراق بهادار (سفته) اخذ مجوز از هیئت مدیره الزامی است)
تبصره - درخصوص شرکتهای وابسته یا تابعه صندوق که بیش از پنجاه در صد سهام آن مربوط به صندوق باشد چک شرکت به همراه تاییدیـه صـادر شده از سوی رئیس هیئت مدیره شرکت کفایت میکند.
ماده 66 -به منظور حصول آگاهی از عملکرد مالی شرکتها و موسساتی که بیشتر از 51 درصد سهام و مالکیت آنها متعلق به صندوق می باشـد دفتـر امور مجامع صندوق موظف است هرسه ماه یکبار گزارش جامعی در مـورد وضعیت کلی امور مالی گروه صندوق در سـه مـاه گذشـته تهیـه نمـوده و گزارش های مذکور را با کاربرد روش ها و تکنیک های ضروری ضمن ارائه و توضیح مدل های مقداری پردازش و به انضمام صورتهای مالی مورد لزوم به هیئت مدیره و مدیر عامل صندوق ارائه نماید تا امکان اتخـاذ تصـمیمات به موقع و صحیح براساس اطلاعات ارائه شده در گزارش های مالی موضوع این ماده از سوی مقامات صندوق امکان پذیر باشد.
ماده 67 -صندوق می تواند در موارد خـاص ناشـی از جنـگ زلزلـه آتـش سوزی، سیل و سایر حوادث قهری که دسترسی به اصـل اسـناد و مـدارک اثبات کننده خرج در حسابها میسر نباشد به تشخیص کارگروهی متشکل از سه نفر (نماینده مدیر عامل، مدیرکل حراست و مدیرکل امور مالی) موضوع را براساس قرائن و شواهد موجود بررسـی و در صـورت صـحت بـا تنظـیم صورتمجلس پس از تایید مدیر عامل و تصـویب هیئـت مـدیره بـه هزینـه قطعی منظور نماید.
ماده68 -صندوق مجاز است به منظور افـزایش سـطح خـدمات خـود در مراکز ملکی، همچنین افزایش درآمـدها و تـامین مـالی بهینـه نسـبت بـه واگذاری (مشارکت یا استجاره) ظرفیت بلااستفاده از فضا و امکانات و اموال منقول و غیرمنقول و املاک و ابنیه خود و یا فعالیتهـای اقتصـادی پـس از بازاریابی مناسب و با رعایت صـرفه و صـلاح و مقـررات صـندوق از طریـق اشخاص حقیقی یا حقوقی بنحوی که وظایف حاکمیتی صندوق مخـدوش نگردد اقدام نماید.
تبصره - اجرای این ماده منوط به دسـتورالعملی اسـت کـه بـه پیشـنهاد مدیرعامل به تصویب هیئت مدیره خواهد رسید.
ماده 69 -بازرس قانونی صندوق بر اساس اساسـنامه، سـازمان حسابرسـی خواهد بود.
ماده 70 -در صورتی که مدیرکل امورمالی پرداخت وجهی را خلاف مقررات تشخیص دهد مراتب را با ذکر دلیل به دستور دهنده (مقام مجاز) منعکس می نماید با صدور دستور کتبی مجدد و قبول مسئولیت امر توسط دسـتور دهنده، مدیرکل امور مالی ضمن اجرای دستور مراتب را به ترتیب به مـدیر عامل و در صورتی که فرد دستور دهنده مدیر عامل باشد به هیئـت مـدیره گزارش خواهد نمود.
تبصره - در صورتی که مدیران امور مالی و یا روسای حسابداری هریـک از واحدهای تابعه صندوق، پرداخت وجهی را خلاف مقررات تشخیص دهنـد مراتب را با ذکر دلیل به دستور دهنده (مقام مجاز) منعکس می نماینـد بـا صدور دستور کتبی مجدد و قبول مسـئولیت امـر توسـط دسـتور دهنـده، مدیران امور مالی و یاروسای حسابداری ضمن اجرای دستور، مراتب را بـه مدیرعامل و مدیرکل امور مالی گزارش خواهند نمود. مدیرکل امور مالی در صورت تشخیص تخلف مراتب را به هیئت مدیره گزارش خواهد نمود.
ماده 71 -صندوق مجاز است به منظور ارائه خـدمات بهتـر بـه مشـمولین تامین اجتماعی حسب دستورالعمل هایی که به تصویب هیئت مدیره صندوق خواهد رسید نسبت به پرداخت پرکیس و طرح های درمانی خودکفایی در بخش درمان اقدام نماید. هزینه های ناشی از اجرای این ماده از محل بودجه مصوب واحدهای درمانی تامین می گردد.
ماده 72 -در مواردی که در تفسـیر ایـن آیـین نامـه اخـتلاف نظـر بـین مدیرعامل و مدیرکل امور مالی وجود داشته باشد مدیرعامل موظف است در اولین جلسه هیئت مدیره (حداکثر ظرف یکماه) نسبت بـه مطـرح کـردن موضوع و اخذ رای هیئت مدیره اقدام نماید.
تبصره- تغییر تشکیلات اداری یا عناوین شغلی صندوق در اجرای مفـاد ایـن آیین نامه موثر نبوده و واحدهای جايگزین مربوط موظف به اجرای این مقررات خواهند بود.
این آیین نامه مشتمل بر شش فصل و هفتاد و دو ماده و بیست و هفت تبصره به تصویب هیئت امناء صندوق رسیده است. مفاد این آیین نامه از تاریخ تصویب و ابلاغ لازم الاجرا بوده و کلیه دستورالعمل ها و بخشنامه ها و مصوبات مغـایر با آن لغو و اعمال تغییرات بعدی در مفـاد آیـن آیـین نامـه بنـا بـه پیشـنهاد مدیرعامل و تایید هیئت مدیره می باید به تصویب هیئت امناء برسد.