کلیات
1. هدف از انتشار این مقدمه مشخص کردن دامنه کاربرد و جایگاه استانداردهای حـسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط است.
2.طبق بند 4 تبصره 2 قانون تشکیل سـازمان حـسابرسی و بنـد ز مـاده 7 قـانون اساسـنامه سازمان حسابرسی، “تدوین اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی در ایران” بـه عنـوان بخــشی از وظــایف ســازمان حــسابرسی اســت. در ایــن راســتا و بــه منظــور تــدوین استانداردهای حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خـدمات مـرتبط، کمیتـه تـدوین استانداردهای حسابرسی در سازمان حسابرسی تشکیل شده است. این کمیته، اسـتانداردها را برمبنای استانداردهای تدوین شده توسط هیئت استانداردهای بـین المللـی حـسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین المللی حسابداران و با درنظر گرفتن شـرایط کـشور، تـدوین میکند. این استانداردها پس از طی مراحل قانونی لازم، برای اجرا منتشر میشود.
3.این استانداردها حاکم بر کنترل کیفیت، حسابرسی، بررسی اجمالی، خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی، و خدمات مرتبط میباشد. حسابرس نباید اظهـار کنـد که این استانداردها را رعایت کرده است مگر اینکه در انجـام کـار، تمـام اسـتانداردهای مرتبط با آن را به طور کامل اجرا کرده باشد.
دامنه کاربرد و جایگاه استانداردها
4.استانداردهای حسابرسی باید در حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی بکار گرفته شـود. ایـن استانداردها اساساً برای حسابرسی صورتهای مالی توسط یک حـسابرس مـستقل تـدوین میشود و باید در صورت لزوم نسبت به شرایط حاکم بر حسابرسی سایر اطلاعـات مـالی تاریخی تعدیل شود.
5.استانداردهای بررسی اجمالی باید در بررسی اجمالی اطلاعات مالی تاریخی بکـار گرفتـه شود.
6.استانداردهای خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی باید در خـدمات اطمینان بخشی غیر از حسابرسی یا بررسی اجمالی اطلاعات مالی تاریخی بکارگرفته شود.
7.استانداردهای خدمات مرتبط باید در مورد تنظیم اطلاعات مالی، روشهای توافقی رسیدگی به اطلاعات مالی و سایر خدمات مرتبط بکارگرفته شود.
8.استانداردهای کنترل کیفیت باید در مورد تمام خدماتی که طبق استانداردهای ذکر شده در بندهای 4 تا 7 انجام میشود، بکار گرفته شود.
9.استانداردهای مورد اشاره در بندهای 5 تا 7 دربرگیرنده اصول بنیادی و روشـهای اساسـی حسابرسی (که در هر استاندارد با حروف پررنگ و با کلمه “باید” مشخص شـده اسـت)، همراه با توضیحات کاربردی و سایر نکات لازم (از جمله پیوستها) است. اصول بنیـادی و روشهای اساسی باید با توجه به توضیحات کاربردی بکار گرفته شود. از این رو لازم است به منظور بکارگیری اصول بنیادی و روشهای اساسی، تمام متن استاندارد مدنظر قرار گیرد.
10.اصول بنیادی و روشهای اساسی استانداردهای موضـوع بنـدهای 5 تـا 7 بایـد در تمـام مواردی که به شرایط کار مربوط میباشد، به کار برده شـود. بـا ایـن وجـود، در شـرایط استثنایی، حسابرس ممکن است به منظور دستیابی به هدف یک روش اساسی، انحـراف از آن روش را ضروری تشخیص دهد. در چنین وضعیتی، حسابرس باید نحوه انجام روشهای جایگزین برای دستیابی به هدف روش اساسی و نیز دلایل انحراف را، در صورت روشـن نبودن، مستند کند. انتظار میرود انحراف از یـک روش اساسـی توسـط حـسابرس، تنهـا در شرایط خاصی که روش مورد نظر اثربخشی ندارد، رخ دهد.
11.پیوست های استانداردهای موضوع بندهای 5 تا 7 ،که تـشکیل دهنـده بخـشی از توضـیحات کاربردی هستند، جزء لاینفک آن استانداردها محسوب میشوند. هدف و کاربرد مورد نظر یک پیوست در متن استاندارد مربوط یا در عنوان و مقدمه آن پیوست تشریح میشود.
قضاوت حرفه ای
12.ماهیت استانداردها، حسابرس را ملزم مـیکنـد کـه در بکـارگیری اسـتانداردها قـضاوت حرفهای خود را اعمال کند. این قضاوت باید مستدل و قابل دفاع باشد.
بکارگیری استانداردها
13.در هر استاندارد، دامنه کاربرد، تاریخ اجرا و هرگونه محدودیت خـاص در بکـارگیری آن مشخص شده است. همچنین بکارگیری استانداردها قبل از تاریخ اجرا، مجاز است.
14.این استانداردها در ارائه خدمات حرفهای توسط حسابرسان به واحدهای بخش عمومی نیز کاربرد دارد. ملاحظات خاص اضافی مربوط به واحدهای بخش عمومی، بر حسب شرایط، در استانداردها ارائه شده است.
15.مجموعه این استانداردها اساساً منطبق با استانداردهای بین المللی تدوین شده توسط هیئت استانداردهای بین المللی حسابرسی و اطمینان بخشی فدراسیون بین المللی حسابداران است. در مواردی که استاندارد یا رهنمود آن در این مجموعـه ارائـه نـشده اسـت، حـسابرسان میتوانند از مجموعه استانداردهای بین المللی مزبور استفاده کنند.