استانداردهای خدمات اطمینان‌بخشی
به جز حسابرسی و بررسی اجمالی
استاندارد خدمات اطمینان‌بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی 3400
رسیدگی به اطلاعات مالی‌آتی
(لازم‌الاجرا برای حسابرسی اطلاعات مالی آتی که از اول مهرماه1384 و پس از آن تهیه می‌شود)
فهرست
بند
کلیات 7 - 1
اطمینان بخشی حسابرس درباره اطلاعات مالی آتی 9 - 8
پذیرش کار 12 - 10
شناخت فعالیت واحد مورد رسیدگی 15 - 13
دوره تحت پوشش 16
روشهای رسیدگی 25 - 17
ارائه و افشا 26
گزارش رسیدگی به اطلاعات مالی آتی 33 - 27
تاریخ اجرا 34
استاندارد خدمات اطمینان‌بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی 3400
رسیدگی به اطلاعات مالی‌آتی
کلیات
1 . هدف این استاندارد، ارائه استانداردها و راهنماییهای لازم درمورد خدمات رسیدگی به اطلاعات مالی آتی و گزارش درباره آن، شامل روشهای رسیدگی به مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی است. این استاندارد برای رسیدگی به اطلاعات مالی آتی که به‌صورت کلی یا توصیفی ارائه می‌شود، مانند مواردی که در مباحث و تحلیلهای مدیریت در گزارشهای سالانه واحد مورد رسیدگی ارائه می‌شود، کاربرد ندارد، اگرچه بیشتر روشهای مقرر در این بخش ممکن است برای چنین رسیدگیهایی نیز مناسب باشد.
2 . حسابرس در رسیدگی به اطلاعات مالی‌آتی باید شواهد مناسب و کافی درباره موارد زیر کسب کند:
الف- نامعقول نبودن مفروضات بهترین براورد مدیریت که زیربنای اطلاعات مالی آتی است و سازگاری مفروضات ذهنی با هدف اطلاعات.
ب - تهیه اطلاعات مالی آتی برمبنای مفروضات مربوط به‌نحو مناسب.
پ - ارائه اطلاعات مالی آتی به‌نحو مناسب و افشای کافی مفروضات با اهمیت، ازجمله تفکیک روشن مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی.
ت - تهیه اطلاعات مالی آتی به‌طور یکنواخت با صورتهای مالی تاریخی و با استفاده از رویه‌های حسابداری مناسب.
3 . " اطلاعات مالی آتی" یعنی اطلاعات مالی که مبتنی‌بر مفروضاتی درباره رویدادهای آتی و اقدامات احتمالی واحد مورد رسیدگی است. این اطلاعات از لحاظ ماهیت، بسیار ذهنی است و تهیه آن مستلزم اعمال قضاوت قابل توجه است. اطلاعات مالی آتی می‌تواند به شکل پیش بینی، فرضی یا ترکیبی از هر دو باشد، برای مثال، اطلاعات مالی پیش‌بینی شده یک‌ساله به علاوه اطلاعات مالی فرضی پنج ساله.
4 . " اطلاعات مالی پیش‌بینی شده" یعنی اطلاعات مالی آتی تهیه شده برمبنای مفروضاتی درباره رویدادهای آتی‌که مدیریت انتظار دارد رخ دهد و اقداماتی که مدیریت در تاریخ تهیه اطلاعات، انتظار دارد در آینده انجام دهد (مفروضات بهترین براورد).
5 . " اطلاعات مالی فرضی" یعنی اطلاعات مالی آتی که براساس یکی از مبانی زیر تهیه شده است:
الف- مفروضات ذهنی درباره رویدادهای آتی و اقدامات مدیریت که لزوما انتظار وقوع آنها نمی‌رود، مانند مفروضاتی‌که برخی واحدهای تجاری درمرحله پیش از بهره‌برداری یا در هنگام بررسی تغییر عمده در نوع عملیات خود درنظر می‌گیرند.
ب - ترکیبی از مفروضات بهترین براورد و مفروضات ذهنی.
این اطلاعات، پیامدهای احتمالی رویدادها و اقدامات را با فرض وقوع آن،در تاریخ تهیه اطلاعات نشان می‌دهد.
6 . اطلاعات مالی آتی می‌تواند شامل مجموعه صورتهای مالی، یکی از صورتهای مالی یا یک یا چند عنصر صورتهای مالی باشد و ممکن است برای مقاصد زیر تهیه شود :
الف- به‌عنوان ابزار مدیریتی درون سازمانی، برای مثال، کمک به ارزیابی یک سرمایه‌گذاری احتمالی.
ب- برای ارائه به اشخاص ثالث، به‌عنوان مثال :
• در گزارش توجیهی هیئت مدیره برای افزایش سرمایه.
• در اعلامیه پذیره نویسی به‌منظور ارائه اطلاعات درباره انتظارات آتی به سرمایه‌گذاران بالقوه.
• در گزارش سالانـه برای ارائـه اطلاعـات به سهامداران، مراجع ذیصلاح قانونی و سایـر اشخاص ذینفع.
• در گزارشی برای آگاهی اعتباردهندگان که ممکن است شامل مواردی چون جریان وجوه نقد پیش‌بینی شده باشد.
7 . مسئولیت تهیه و ارائه اطلاعات مالی آتی، شامل مشخص کردن و افشای مفروضات زیربنای آنها، به‌عهده مدیریت است. به‌منظور افزایش اعتبار اطلاعات مالی آتی، برای استفاده اشخاص ثالث یا هدفهای داخلی، ممکن است از حسابرس درخواست شود اطلاعات مزبور را رسیدگی و درمورد آن گزارش ارائه کند.
اطمینان بخشی حسابرس درباره اطلاعات مالی آتی
8 . اطلاعات مالی آتی به رویدادها و اقداماتی مربوط می‌شود که هنوز واقع نشده و ممکن است واقع نشود. گرچه ممکن است شواهدی به‌منظور پشتیبانی از مفروضات زیربنای تهیه اطلاعات مالی آتی در دسترس باشد، اما این‌گونه شواهد، خود مربوط به آینده است و از این رو، به‌دلیل ماهیت نظری، با شواهد معمول قابل دسترس در حسابرسی اطلاعات مالی تاریخی متفاوت است. بنابراین، حسابرس نمی‌تواند درباره تحقق نتایج نشان داده شده در اطلاعات مالی آتی اظهارنظر کند.
9 . به علاوه، با درنظر گرفتن نوع شواهد در دسترس برای ارزیابی مفروضات زیربنای تهیه اطلاعات مالی آتی، حسابرس ممکن است نتواند به‌گونه‌ای متقاعد شود که درباره عاری‌بودن مفروضات از تحریف با اهمیت، نظر مثبت اظهار کند. بنابراین، در این استاندارد، حسابرس هنگام گزارشگری درباره معقول بودن مفروضات مدیریت، تنها اطمینانی در سطح متوسط ارائه می‌کند. با این وجود، اگر حسابرس، به اندازه کافی متقاعد شده باشد، از اظهار اطمینان مثبت درباره مفروضات منع نشده است.
پذیرش کـار
10. حسابرس پیش از پذیرش کار رسیدگی به اطلاعات مالی آتی، لازم است ازجمله به موارد زیر توجه کند:
• استفاده مورد نظر از اطلاعات.
• نشر عمومی یا محدود اطلاعات.
• ماهیت مفروضات (یعنی این که مفروضات، بهترین براورد است یا ذهنی).
• جزئیات قابل درج در اطلاعات.
• دوره تحت پوشش اطلاعات.
11. هنگامی که مفروضات، کاملا غیر واقع‌بینانه است یا حسابرس براین باور است که اطلاعات مالی آتی برای استفاده مورد نظر نامناسب است، وی باید از پذیرش کار خودداری یا از آن کناره‌گیری کند.
12. حسابرس و صاحبکار باید درمورد شرایط کار توافق کنند. تنظیم قرارداد پیش از شروع کار، به نفع صاحبکار و حسابرس است؛ زیرا، از هرگونه برداشت نادرست درباره کار، جلوگیری می‌کند. چنین قراردادی، موضوعات مندرج در بند 10 بالا و مسئولیتهای مدیریت درباره مفروضات و ارائه کلیه اطلاعات مربوط و داده‌های زیربنای مفروضات به حسابرس را مشخص می‌کند.
شناخت فعالیت واحد مورد رسیدگی
13. حسابرس برای ارزیابی این که همه مفروضات عمده لازم جهت تهیه اطلاعات مالی آتی تعیین شده است باید شناخت کافی از فعالیت واحد مورد رسیدگی کسب کند. حسابرس لازم است با ارزیابی موضوعاتی چون موارد زیر، با فرایند تهیه اطلاعات مالی آتی توسط واحد مورد رسیدگی نیز آشنا شود :
• کنترلهای داخلی حاکم بر سیستم مورد استفاده برای تهیه اطلاعات مالی آتی و میزان تخصص و تجربه تهیه‌کنندگان آن اطلاعات.
• ماهیت مستندات تهیه شده توسط واحد مورد رسیدگی برای پشتیبانی از مفروضات مدیریت.
• میزان استفاده از تکنیکهای آماری و ریاضی و برنامه‌های رایانه‌ای.
• شیوه‌های مورد استفاده در تعیین و بکارگیری مفروضات.
• میزان دقت اطلاعات مالی آتی تهیه شده در دوره‌های قبل و دلایل مغایرات عمده.
14. حسابرس باید میزان توجیه‌پذیری اتکا براطلاعات مالی تاریخی واحد مورد رسیدگی را ارزیابی کند . حسابرس به‌منظور ارزیابی این‌که اطلاعات مالی آتی برمبنایی یکنواخت با اطلاعات مالی تاریخی تهیه شده است و همچنین دستیابی به یک معیار مبتنی بر اطلاعات مالی تاریخی برای ارزیابی مفروضات مدیریت، به شناخت از اطلاعات مالی تاریخی واحد مورد رسیدگی نیاز دارد. برای مثال، حسابرس لازم است مشخص کند که آیا اطلاعات تاریخی مربوط، حسابرسی یا بررسی اجمالی گردیده و در تهیه آنها از استانداردهای حسابداری استفاده شده است یا خیر.
15. چنانچه گزارش حسابرسی یا بررسی اجمالی درباره اطلاعات مالی تاریخی دوره قبل، حاوی نظری غیر از نظر مقبول بوده یا واحد مورد رسیدگی در مرحله تاسیس باشد، حسابرس واقعیتهای پیرامونی و تاثیر آن را بر رسیدگی به اطلاعات مالی آتی، مورد توجه قرار می‌دهد.
دوره تحت پوشش
16. حسابرس باید دوره زمانی تحت پوشش اطلاعات مالی آتی را مورد توجه قرار دهد. از آنجا که هرچه طول دوره بیشتر باشد، جنبه‌های نظری مفروضات افزایش می‌یابد، پس با طولانی‌تر شدن دوره، توانایی مدیریت برای تعیین مفروضات بهترین براورد کاهش می‌یابد. به هر حال، این دوره نمی‌تواند طولانی‌تر از دوره‌ای باشد که مدیریت، مبانی معقولی برای مفروضات خود دارد. برخی از عواملی که حسابرس در ارزیابی دوره زمانی تحت پوشش اطلاعات مالی آتی به آن توجه می‌کند، در زیر می‌آید :
• چرخه عملیاتی؛ برای مثال، درمورد یک پروژه بلندمدت ساختمانی، زمان مورد نیاز برای تکمیل پروژه ممکن است دوره تحت پوشش را تعیین کند.
• میزان اتکاپذیری مفروضات؛ برای مثال، چنانچه واحد مورد رسیدگی محصول جدیدی را معرفی می‌کند، دوره آتی تحت پوشش می‌تواند کوتاه و به‌اجزای کوچکتری، مانند هفته و ماه، تبدیل شود. ازسوی دیگر، چنانچه تنها فعالیت تجاری واحد مورد رسیدگی، داشتن اموال تحت اجاره بلندمدت است، یک دوره آتی نسبتا بلند ممکن است معقول باشد.
• نیاز استفاده‌کنندگان؛ برای مثال، اطلاعات مالی آتی ممکن است درارتباط با درخواست وام و برای دوره زمانی لازم به‌منظور تامین وجوه کافی برای بازپرداخت آن، تهیه شود. ازسوی دیگر، اطلاعات ممکن است برای سرمایه‌گذاران درارتباط با فروش اوراق مشارکت، به‌منظور تشریح استفاده موردنظر از وجوه حاصل از فروش آن در دوره آتی، تهیه شود.
روشهای رسیدگی
17. حسابرس هنگام تعیین ماهیت، زمانبندی اجرا و حدود روشهای رسیدگی باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد:
الف- احتمال وجود تحریف عمده.
ب - شناخت کسب شده در طول رسیدگیهای قبلی.
پ - صلاحیت مدیریت برای تهیه اطلاعات مالی آتی.
ت - میزان تاثیر قضاوتهای مدیریت در تهیه اطلاعات مالی آتی.
ث - کفایت واتکاپذیری داده‌های زیربنای اطلاعات مالی آتی.
18. حسابرس منبع و اتکاپذیری شواهد پشتوانه مفروضات بهترین براورد مدیریت را ارزیابی می‌کند. شواهد مناسب و کافی برای پشتیبانی این مفروضات از منابع داخلی و خارجی کسب می‌شود. این شواهد شامل ارزیابی مفروضات در پرتو اطلاعات تاریخی و مبتنی بودن آنها بر برنامه‌هایی است که در توان واحد مورد رسیدگی می‌باشد.
19. حسابرس درمواردی که از مفروضات ذهنی استفاده شده است، در نظر داشتن کلیه تبعات عمده این مفروضات توسط مدیریت را ارزیابی می‌کند. برای مثال، چنانچه پیش‌بینی رشد فروش فراتر از ظرفیت جاری واحد مورد رسیدگی باشد، لازم است اطلاعات مالی آتی شامل سرمایه‌گذاری لازم برای ایجاد ظرفیت اضافی یا مخارج مربوط به راههای جایگزین برای رسیدن به فروش پیش‌بینی شده، مانند پیش‌بینی انعقاد قرارداد دست دوم تولید، باشد.
20. اگرچه کسب شواهد پشتوانه مفروضات ذهنی ضروری نیست، اما لازم است حسابرس درباره سازگاری مفروضات با هدفهای اطلاعات مالی آتی و نبود دلیلی آشکار مبنی‌بر واقع‌بینانه نبودن آن مفروضات، متقاعد شود.
21. حسابرس لازم است نسبت به تهیه مناسب اطلاعات مالی آتی، براساس مفروضـات مدیریت، متقاعد شـود. این کار می‌تواند از طریق انجام کنترلهایی چون محاسبه مجـدد و بررسی سازگاری درونی انجام شود. ”سازگاری درونی“ یعنی هماهنگی اقدامات مورد نظر مدیریت با يکدیگر و نبود هرگونه ناسازگاری در تعیین مبالغی که براساس متغیرهای مشترک (مانند نرخ سود تضمین شده) براورد شده است.
22. حسابرس لازم است توجه خود را بر زمینه‌هایی متمرکز کند که نسبت به تغییر، بسیار حساس می‌باشد و ممکن است آثار با اهمیتی بر نتایج منعکس در اطلاعات مالی آتی داشته باشد. این موضوع بر میزان شواهد حسابرسی مناسب و همچنین، بر ارزیابی حسابرس از مناسب و کافی‌بودن افشای اطلاعات، اثر می‌گذارد.
23. حسابرس لازم است در موارد رسیدگی به یک یا چند جزء اطلاعات مالی آتی، مانند یکی از صورتهای مالی، روابط متقابل با سایر اجزای مرتبط را نیز مورد توجه قرار دهد.
24. چنانچه بخشی از دوره تحت پوشش اطلاعات مالی آتی سپری شده باشد، حسابرس حدود روشهای لازم برای رسیدگی به اطلاعات مالی تاریخی را مورد توجه قرار می‌دهد. این روشها بسته به شرایط، مثلا مدت سپری شده از دوره اطلاعات مالی آتی، متفاوت خواهد بود.
25. حسابرس باید درباره موارد استفاده اطلاعات مالی آتی، کامل بودن مفروضات عمده مدیریت و پذیرش مسئولیت اطلاعات مالی آتی توسط مدیریت، تاییدیه کتبی از مدیریت دریافت کند.
ارائه و افشا
26. حسابرس هنگام ارزیابی ارائه و افشای اطلاعات مالی آتی، لازم است علاوه بر رعایت هرگونه الزامات خاص قانونی و مقرراتی یا استانداردهای حرفه‌ای مربوط، موارد زیر را نیز مورد توجه قرار دهد :
الف- آگاه‌کننده بودن اطلاعات مالی آتی و گمراه‌کننده نبودن آن.
ب - افشای روشن رویه‌های حسابداری در یادداشتهای همراه اطلاعات مالی آتی.
پ - کفایت افشای مفروضات مدیریت در یادداشتهای همراه اطلاعات مالی آتی. نوع مفروضات مدیریت (بهترین براورد یا ذهنی) باید به روشنی مشخص شده باشد. چنانچه مفروضات مزبور به زمینه‌های با اهمیتی مربوط باشد که با ابهام زیاد همراه است، ابهامات مزبور و میزان تاثیرپذیری نتایج از این ابهامات نیز باید به‌گونه‌ای کافی افشا شده باشد.
ت - افشای تاریخ تهیه اطلاعات مالی آتی. لازم به توضیح است که مدیریت باید مناسب بودن مفروضات مزبور را به این تاریخ ، تایید کند، حتی اگر اطلاعات مبنای آنها، طی یک دوره زمانی گرداوری شده باشد.
ث - واضح و آشکار بودن مبانی تعیین دامنه و عدم انتخاب دامنه به‌گونه‌ای جانبدارانه یا گمراه‌کننده، در مواردی که نتایج در اطلاعات مالی آتی به صورت دامنه (یعنی، از یک حداقل تا یک حداکثر) ارائه شده است.
ج - افشای هرگونه تغییر در رویه‌های حسابداری از تاریخ آخرین صورتهای مالی تاریخی همراه با دلایل هر تغییر و آثار آن بر اطلاعات مالی آتی.
گزارش رسیدگی به اطلاعات مالی آتی
27. گزارش حسابرس درباره رسیدگی به اطلاعات مالی آتی باید حاوی موارد زیر باشد :
الف- عنوان.
ب - مخاطب.
پ - مشخص کردن اطلاعات مالی آتی.
ت - اشاره به استاندارد حسابرسی مربوط به رسیدگی به اطلاعات مالی آتی.
ث - تصریح این که مسئولیت اطلاعات مالی آتی (شامل مفروضات زیربنای آنها) با مدیریت واحد مورد رسیدگی است.
ج - در صورت نیاز، اشاره به هدفهای اطلاعات مالی آتی و یا هرگونه محدودیت در استفاده از آن.
چ - ارائه اطمینان سلبی درباره این که آیا مفروضات، مبنای معقولی را برای اطلاعات مالی آتی فراهم می‌کند یا خیر.
ح - اظهار نظر درباره این که آیا اطلاعات مالی آتی، براساس مفروضات به‌گونه‌ای درست تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است یا خیر.
خ - ارائه هشدارهای مناسب درباره قابلیت دستیابی نتایج مندرج در اطلاعات مالی آتی.
د - تاریخ گزارش که باید به تاریخ تکمیل اجرای روشهای رسیدگی باشد.
ذ - نشانی حسابرس.
ر - نام و امضا.
28. گزارش موضوع بند 27 لازم است موارد زیر را در بر گیرد :
• تصریح این که آیا حسابرس براساس رسیدگی به شواهد پشتوانه مفروضات، به مواردی برخورد کرده است که وی را متقاعد سازد مفروضات مزبور، مبنای معقولی برای تهیه اطلاعات مالی آتی فراهم نمی‌کند یا خیر.
• اظهار نظر درباره این که آیا اطلاعات مالی آتی براساس مفروضات، به‌گونه‌ای مناسب تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است یا خیر.
• تصریح این که :
نتایج واقعی احتمالا متفاوت از اطلاعات مالی آتی خواهد بود؛ زیرا، رویدادهای پیش‌بینی شده اغلب به‌گونه‌ای مورد انتظار رخ نمی‌دهد و تفاوتهای حاصل می‌تواند با اهمیت باشد. به همین ترتیب، در موارد ارائه اقلام اطلاعات مالی آتی به صورت دامنه، لازم است تصریح گردد که نسبت به قرار گرفتن نتایج واقعی در آن دامنه، اطمینانی وجود ندارد.
درمورد اطلاعات مالی فرضی، اطلاعات مالی آتی با هدف … (هدف از تهیه) … و برمبنای مفروضاتی شامل مفروضات ذهنی درباره رویدادهای آتی و اقدامات مدیریت تهیه شده است که انتظار نمی‌رود لزوما به وقوع بپیوندد. در نتیجه، لازم است به استفاده‌کنندگان هشدار داده شود که اطلاعات مالی آتی برای هدفهایی جز هدف توصیف شده، بکار برده نشود.
29. نمونه‌ای از یک گزارش تعدیل نشده حسابرس درباره اطلاعات مالی پیش‌بینی شده به‌شرح زیر است:
ترازنامه پیش‌بینی شده شرکت نمونه در تاریخ 30 آبان ××13 و صورتهای سود و زیان و جریان وجوه نقد پیش‌بینی شده آن برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، طبق استاندارد حسابرسی " رسیدگی به اطلاعات مالی آتی" مورد رسیدگی این موسسه قرار گرفته است. مسئولیت صورتهای مالی پیش‌بینی شده و همچنین مفروضات مبنای تهیه آنها، به‌شرح یادداشت شماره ×× ، با مدیریت است.
براساس رسیدگی به شواهد پشتوانه مفروضات، این موسسه به مواردی برخورد نکرده است که متقاعد شود مفروضات مزبور، مبنای معقولی را برای تهیه صورتهای مالی پیش‌بینی شده فراهم نمی‌کند. به علاوه، به نظر این موسسه، صورتهای مالی مزبور براساس مفروضات و به‌گونه‌ای مناسب تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است.
نتایج واقعی احتمالا متفاوت از پیش‌بینی‌ها خواهد بود؛ زیرا رویدادهای پیش‌بینی شده اغلب به‌گونه مورد انتظار رخ نمی‌دهد و تفاوتهای حاصل می‌تواند با اهمیت باشد.
بدیهی است در موارد رسیدگی به یک یـا چنـد عنصـر اطلاعـات مالی آتی، مثلا بودجـه، نام عنصر یا عناصر مورد رسیدگی در گزارش حسابرس درج می‌شود.
30. نمونه‌ای از گزارش تعدیل نشده حسابرس درباره اطلاعات مالی فرضی به‌شرح زیر است :
ترازنامه فرضی شرکت نمونه در تاریخ 31 خرداد ××13 و صورتهای سود و زیان و جریان وجوه نقد فرضی آن برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور طبق استاندارد حسابرسی " رسیدگی به اطلاعات مالی آتی" مورد رسیدگی این موسسه قرار گرفته است. مسئولیت این صورتهای مالی فرضی و همچنین مفروضات مبنای تهیه آنها، به‌شرح یادداشت ×× ،با مدیریت است.
این صورتهای مالی فرضی با هدف … (مثلا، توجیه طرح توسعه کارخانه شرکت)… تهیه شده است. از آنجا که شرکت نمونه در مرحله تولید آزمایشی است، این صورتها براساس مفروضاتی تهیه شده است که شامل مفروضات ذهنی درباره رویدادهای آتی و اقدامات مدیریت است که انتظار نمی‌رود لزوما به وقوع به‌‌پیوندد. در نتیجه، به استفاده‌کنندگان توجه داده می‌شود که این صورتهای مالی فرضی ممکن است برای هدفهایی جز هدف توصیف شده در بالا مناسب نباشد.
براساس رسیدگی به شواهد پشتوانه مفروضات و با فرض تحقق… (توصیف مفروضات ذهنی)… ، این موسسه به مواردی برخورد نکرده است که متقاعد شود مفروضات مزبور، مبنای معقولی را برای صورتهای مالی فرضی فراهم نمی‌کند. به علاوه، به نظر این موسسه، صورتهای مالی فرضی یاد شده در بالا براساس مفروضات و به‌گونه‌ای مناسب تهیه و طبق استانداردهای حسابداری ارائه شده است.
حتی اگر رویدادهای پیش‌بینی شده طبق مفروضات ذهنی توصیف شده در بالا رخ دهد، نتایج واقعی احتمالاً متفاوت از پیش‌بینی‌ها خواهد بود؛ زیرا، سایر موارد پیش‌بینی شده اغلب به‌گونه مورد انتظار رخ نمی‌دهد و تفاوتهای حاصل می‌تواند با اهمیت باشد.
31. هرگـاه حسابرس به این نتیجـه برسد کـه نحوه ارائـه و افشـای اطلاعـات مالی آتی، مناسب و کافی نیست باید حسب مورد، نظر مشروط یا مردود اظهار کند.
برای مثال، در مواردی که اطلاعات مالی آتی، فاقد افشای کافی درباره پیامدهای مفروضاتی است که حساسیت شدیدی نسبت به تغییرات دارد.
32. چنانچه حسابرس به این نتیجه برسد که یک یا چند فرض از مفروضات عمده، مبنایي معقول برای اطلاعات مالی آتی (تهیه شده براساس مفروضات بهترین براورد یا مفروضات ذهنی) فراهم نمی‌کند ، باید نظر مردود اظهار کند.
33. چنانچه شرایط حاکم بر رسیدگیها مانع از اجرای یک یا چند روش ضروری شود، حسابرس باید از کار، کناره‌گیری کند یا محدودیت در دامنه رسیدگی را در گزارش خود توصیف و نسبت به اطلاعات مالی آتی عدم اظهارنظر ارائه نماید.
تاریخ اجرا
34. این استاندارد برای رسیدگی به اطلاعات مالی آتی که از اول مهرماه 1384 و پس از آن تهیه می‌شود لازم‌الاجراست.