قوانین و مقررات تاسیس بانک غیردولتی
مصوب شورای پول و اعتبار: جلسه 948-1379/09/20
• ماده 1ـ تعاریف واژهها و عبارتهای مذکور در این ضوابط به شرح ذیل است:
1ـ1ـ بانک غیردولتی: بانکی است که به موجب قانون اجازه تاسیس بانکهای غیردولتی مصوب فروردین 1379 و ماده 98 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، با مالکیت و مدیریت اشخاص غیردولتی داخلی، بر اساس این ضوابط و با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تاسیس میگردد و میتواند در چارچوب قانون پولی و بانکی مصوب سال 1351، قانون عملیات بانکی بدون ربا و اساسنامه خود به کلیه عملیات مجاز بانکی مبادرت نماید.
2ـ1ـ شخص حقیقی داخلی: شخص حقیقی تابع جمهوری اسلامی ایران.
3ـ1ـ شخص حقوقی داخلی: شخص حقوقی که بیش از 75 درصد از سرمایه ان متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی و تعاونی ایرانی است.
4ـ1ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
5ـ1ـ بانک: بانک غیردولتی.
6ـ1ـ مجوز اولیه: موافقت اولین بانک مرکزی با تاسیس بانک است که صرفا به منظور تشکیل پرونده ثبتی و پذیره نویسی سهام توسط بانک مرکزی صادر می شود.
7ـ1ـ مجوز ثبت: موافقت نهایی با تاسیس بانک است که بانک مرکزی به منظور ثبت بانک در مرجع ثبت شرکتها صادر می کند.
8ـ1ـ مجوز فعالیت: اجازه نامه برای شروع فعالیت بانک است که توسط بانک مرکزی صادر می شود.
• ماده 2ـ تشکیل بانک صرفا به صورت شرکت سهامی عام و با سهام با نام امکانپذیر است.
• ماده 3ـ اساسنامه بانک و هر نوع تغییرات بعدی ان باید به تصویب بانک مرکزی برسد.
موارد لازمالرعایه در اساسنامه بانک به پیشنهاد بانک مرکزی وتصویب شورای پول و اعتبار خواهد شد .
• ماده 4ـ اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی که دارای شرایط مقرر در این ضوابط باشند میتوانند تقاضای خود را به همراه پیشنویس اساسنامه و سایر مدارک لازم که در دستورالعمل مربوط مشخص و تعیین خواهد گردید، برای دریافت اجازه تشکیل بانک غیردولتی به بانک مرکزی تسلیم نمایند.
تبصره ـ بانک مرکزی با توجه به نیاز کشور و با در نظر گرفتن شرایط متقاضیان نسبت به قبول تقاضا یا صدور مجوز اتخاذ تصمیم خواهد نمود.
• ماده 5ـ اشخاص حقوقی که بخشی از سرمایه آنها متعلق به دولــت و شرکتهای دولتی و یا نهادهای عمومی بوده یا به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تحت مدیریت بخش دولتی و یا نهادهای عمومی قرار دارند، نمیتوانند در بانکهای غیردولتی سهامدار باشند.
تبصره ـ مشارکت صندوق تعاون در تاسیس بانک تعاون حداکثر تا سقف 15 درصد از شمول مفاد این ماده مستثنی میباشد.
• ماده 6ـ متقاضیان تاسیس بانک باید از حسن شهرت مالی و حرفهای برخوردار بوده و فاقد سابقه محکومیت کیفری باشند.
• ماده 7ـ متقاضیان تاسیس و سهامداران بانک باید توانایی لازم برای تامین و تکمیل سرمایه بانک در صورت عدم کفایت سرمایه و یا زیانکرد احتمالی را داشته باشند.
• ماده 8ـ اعضای اصلی وعلیالبدل هیئت مدیره، مدیرعامل و قائم مقام مدیر عامل بانک باید دارای صلاحیتهای تخصصی به تشخیص بانک مرکزی به شرح زیر باشند :
1ـ8ـ عدم سوء پیشینه و دارا بودن حسن شهرت.
2ـ8ـ دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی برای مدیرعامل و قائم مقام مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره. یک نفر از اعضای هیئت مدیره در صورت دارا بودن سایر شرایط میتواند از این شرط معاف باشد.
3ـ8 ـ دارا بودن بیش از 5 سال سابقه در امور مدیریت بانکی و یا بازار پول و سرمایه برای اکثریت اعضای هیئت مدیره و همچنین مدیرعامل و قائم مقام وی.
• ماده 9ـ هیچیک از اعضـای هیئت مدیره، مدیرعامـل و قائـم مقـام وی و همچنین اعضای هیئت عامل بانک نمیتواند در بانک دیگر یا مؤسسات اعتباری سهم یا سمتی داشته باشد مگر با اجازه بانک مرکزی.
• ماده 10ـ متقاضیان تاسیس بانک مکلفند یک برنامه عملیاتی جامع مشتمل بر اهداف بانک، بازارهای هدف در مورد تامین منابع و تخصیص مصارف، رئوس سیستمهای کنترل مدیریت، سیاستها و تمهیدات پیشبینی شده برای مقابله با انواع خطرها (مدیریت ریسک)، ساختار سازمانی، نحوه تامین زیانهای احتمالی، صورتهای مالی پیش بینی شده برای حداقل سه سال اولیه فعالیت ارائه نمایند. بانک متعهد به پیاده کردن و اجرای این برنامه خواهد بود. برنامه عملیاتی باید قبل از صدور مجوز اولیه به تایید بانک مرکزی برسد.
تبصره ـ هدف از تاسیس بانک هیچگاه نباید صرفا تامین منابع مالی برای سهامداران خود و یا اشخاص و گروههای خاص باشد.
• ماده 11ـ در صورتی که متقاضیان اشخاص حقوقی باشند، مکلفند یک نسخه از اساسنامه و ترازنامه و حساب عملکرد سود و زیان خود در سه سال گذشته به ضمیمه اظهارنامه‌ای مشتمل بر اسامی اعضای هیئت مدیره و سهامداران عمده و سایر اطلاعات ضروری را جهت بررسی به بانک مرکزی ارائه دهند.
تبصره ـ ارائه صورتهای مالی تلفیقی در مواردی که تهیه آنها طبق استانداردهای حسابداری لازم تشخیص داده شده باشد، ضروری است.
• ماده 12ـ حداقل سرمایه اولیه برای تاسیس بانک 200 میلیارد ریال است که باید تماما تعهد شده و اقلا 50 درصد ان قبل از صدور مجوز اولیه نزد بانک مرکزی ایران سپرده شود.
تبصره ـ حداقل سرمایه بانک میتواند به پیشنهاد بانک مرکزی و تصویب شورای پول و اعتبار افزایش یابد.
• ماده 13ـ انتقال بیش از 10 درصد سهام بانک دفعتا واحده و یا به تدریج به یک شخص حقیقی یا حقوقی دیگر موکول به اطلاع سایر سهامداران و تایید قبلی بانک مرکزی است.
تبصره ـ از نظر این ماده هر شخص حقیقی به علاوه همسر و افراد تحت تکفل خود و هر شخص حقوقی به علاوه اشخاصی که بیش از 10 درصد سهام ان را دارند و همچنین اشخاص حقوقی که بیش از 10 درصد سهامشان در مالکیت شخص حقوقی متقاضی تاسیس بانک است، یک شخص محسوب میشود.
• ماده 14ـ سرمایه بانک غیردولتی نباید از محل تسهیلات هیچیک از بانکها اعم از دولتی و غیردولتی و مؤسسات اعتباری تامین شده باشد.
• ماده 15ـ هیچیک از بانکها اعم از دولتی و غیردولتی و مؤسسات اعتباری غیربانکی نمیتواند در هیچ زمان بیش از یک درصد سهام بانک را دارا باشد مگر با مجوز بانک مرکزی.
• ماده 16ـ بانک مرکزی پس از دریافت کلیه مدارک مورد نیاز در صورت تایید برنامه عملیاتی، پیشنویس اساسنامه و احراز صلاحیت متقاضیان و هیئت مدیره و مدیرعامل (پیشنهادی) نسبت به صدور مجوز اولیه اقدام مینماید.
• ماده 17ـ اعلام پذیرهنویسی و شرایط ان باید قبلا به تایید بانک مرکزی برسد.
• ماده 18ـ پس از گذشتن مدتی که برای پذیرهنویسی تعیین شده است و یا در صورتی که مدت پذیرهنویسی با مجوز بانک مرکزی تمدید شده باشد بعد از انقضای ان مؤسسین مکلفند حداکثر ظرف مدت یک ماه تعهدات پذیرهنویسان را بررسی و تعداد سهام هر یک از سهامداران را تعیین و اعلام نموده و وجوه مذکور را در بانک مرکزی تودیع و در صورتی که بخشی از سرمایه از طریق پذیرهنویسی تامین نشده باشد، نسبت به پرداخت ان اقدام کنند.
• ماده 19ـ مؤسسین نسبت به کلیه اعمال و اقداماتی که به منظور تاسیس و به ثبت رسانیدن بانک انجام میدهند مسئولیت تضامنی دارند.
• ماده 20ـ پس از تکمیل و تودیع سرمایه و تایید مصوبات مجمع عمومی مؤسس در مورد اساسنامه و مدیران و حسابرس توسط بانک مرکزی و دریافت اعلامیه قبولی مدیران و حسابرس، مجوز برای ثبت بانک صادر خواهد شد.
تبصره ـ حسابرس بانک همواره باید از میان حسابرسان مورد تایید بانک مرکزی انتخاب شود.
• ماده 21ـ مجمع عمومی مؤسس و مجامع عمومی که بعد از تاسیس بانک تشکیل میشود باید افرادی را برای عضویت در هیئت مدیره و یا به عنوان مدیر عامل انتخاب کنند که صلاحیتهای انها قبلا به تایید بانک مرکزی رسیده باشد. انتخاب مجدد انها نیز منوط به تایید بانک مرکزی است.
• ماده 22ـ صدور مجوز فعالیت بانک و استفاده از سرمایه سپرده شده نزد بانک مرکزی پس از ثبت بانک و ارائه مدارک لازم و اعلام اسامی صاحبان امضاهای مجاز امکانپذیر است.
• ماده 23ـ مدت اعتبار مجوزهای صادر شده از طرف بانک مرکزی حداکثر شش ماه پس از ابلاغ است مگر آن که به دلایل خاص مدت دیگری در مجوز قید شده باشد.
• ماده 24ـ مجوزهای صادر شده از طرف بانک مرکزی قابل انتقال به غیر نمیباشد.
• ماده 25ـ بانک مرکزی درمواردی که تشخیص دهد متقاضیان تاسیس بانک تعهدات لازم را انجام ندادهاند و یا قادر به انجام تعهدات لازم و یا تاسیس و راهاندازی بانک نیستند و یا اطلاعات کذب یا گمراهکننده یا ناقص ارائه نمودهاند و یا مصالح بانکی کشور ایجاب مینماید میتواند مجوزهای صادره را در هر مرحله متوقف یا لغو نماید.
• ماده 26ـ بانک پس از دریافت مجوز فعالیت میتواند به انجام کلیه عملیات مجاز بانکی به ریال در چارچوب قانون پولی و بانکی مصوب سال 1351، قانون عملیات بانکی بدون ربا و سایر قوانین و مقررات مربوطه و مصوبات شورای پول و اعتبار و مقررات بانک مرکزی مبادرت نماید.
تبصره 1ـ انجام عملیات ارزی منوط به دریافت مجوز جداگانه از بانک مرکزی است.
تبصره 2ـ بانک مرکزی عنداللزوم مصوبات قبلی شورای پول و اعتبار را با وضعیت بانکهای غیردولتی تطبیق داده و به انها ابلاغ مینماید.
• ماده 27ـ بانک در مواردی که در این ضوابط ذکر نشده است، تابع قوانین و مقررات جاری از جمله قانون تجارت، قانون پولی و بانکی مصوب سال 1351، قانون عملیات بانکی بدون ربا و مصوبات شورای پول و اعتبار و مقررات بانک مرکزی میباشد.
• ماده 28ـ سهام بانک قابل معامله در بورس اوراق بهادار میباشد.
• ماده 29ـ دستورالعمل اجرایی این ضوابط توسط بانک مرکزی تهیه و ابلاغ خواهد شد.