ماده1 .صاحبان حرف و مشاغل آزاد در این آیـین نامـه بـه افـرادى اطـلاق مى شود که براى انجام حرف و شغل مورد نظر با داشتن کارگر (کارفرما) یـا خود به تنهایى (خویش فرما) به استناد مجوز اشتغال صادره از سوى مراجع ذیصلاح یا به تشخیص هیئت مدیره سازمان تأمین اجتمـاعى (کـه منبعـد سازمان تأمین اجتماعى در این آیین نامه سازمان نامیده مى شـود ) بـه کـار اشتغال داشته و مشمول مقررات حمایتى خاص (مشابه موارد موضوع ایـن آیین نامه) نباشند.
ماده2.مشمولین این آیین نامه عبارتند از:
1 .افراد موضوع ماده یک این آیین نامه.
2 .اتباع ایرانى اعم از شاغل و یا غیرشاغل در فعالیتهاى مختلـف در خـارج از کشور که بیمه آنان با مقررات قـانون تـأمین اجتمـاعى و تغییـرات بعـدى آن مغایرت نداشته باشد.
تبصره. آن دسته از متقاضیان که داراى سابقه پرداخت حق بیمه بـه مأخـذ کامل به مدت 360 روز یا بیشتر مى باشند بـا رعایـت تبصـره مـاده 5 ایـن آیین نامه مشمول مقررات این آیین نامه قرار مى گیرند.
ماده3 .اجراى مقررات این آیین نامه با رعایت مقررات ماده 7 قـانون تـأمین اجتماعى خواهد بود.
ماده4.مشمولین این آیین نامه با پرداخت حق بیمه مقرر مى توانند به ترتیب زیر از حمایتهاى مندرج در قانون تأمین اجتمـاعى مصـوب تیرمـاه 54 و تغییرات بعدى آن برخوردار گردند
الف) بیمه بازنشستگى با نرخ حق بیمه 12 درصد.
ب) بیمه بازنشستگى و فوت با نرخ حق بیمه 14 درصد.
ج) بیمه بازنشستگى و ازکارافتادگی و فوت با نرخ حق بیمه 18 درصد.
تبصره 1ـ بیمه شدگان موضوع ماده 2 این آیـین نامـه مـى تواننـد عـلاوه بـر پرداخت حق بیمه با نرخهاى تعیین شده در فوق، با پرداخت حق بیمه بـه میزان مشخص شده در ماده 29 قانون تأمین اجتماعى و تغییرات بعدى آن از حمایتهاى موضوع بندهاى «الف» و «ب» ماده 3 قانون تأمین اجتماعى استفاده نمایند. تأمین اعتبار دفترچه درمان بیمه شدگان هر سه ماه یک بـار و با ارایه رسید پرداخت حق بیمه مقرره انجام خواهد گرفت.
تبصره 2ـ پرداخت دو درصد (2%) حق بیمه مربوط به حمایتهاى موضـوع بندهاى «الف» یا «ب» یا «ج» و نیز یک درصد (1%) حـق بیمـه موضـوع تبصره یک ایـن مـاده (جمعـاً 3درصـد ) براسـاس مـاده 28 قـانون تـأمین اجتماعى به عهده دولت خواهد بود.
تبصره 3ـ درخواست متقاضیان حمایتهاى بند «ج» این مـاده در صـورتى پذیرفته خواهد شد که از سوى مراکز درمانى اعلام شده توسط این سازمان ازکارافتاده کلى شناخته نشوند.
تبصره 4ـ اتباع ایرانى خارج از کشور تا فراهم نمودن امکانـات لازم از سـوى سازمان منحصراً مخیر به استفاده از مزایـاى منـدرج در بنـدهاى «الـف » و «ب» و تبصره یک این ماده در کشور ایران خواهند بود.
تبصره 5ـ تشخیص حوادث ناشى از کار منجر به فوت یا ازکارافتادگى کلـى در مورد مشمولین بند یک ماده 2 این آیین نامه بـه عهـده کمیسـیونى مرکـب از مسوول واحد کار و امور اجتماعى محل، مسوول و بازرس واحد تأمین اجتماعى مربوط خواهد بود و همچنین در صورت فراهم شـدن امکانـات مـورد نظـر در تبصره 4 این ماده، حوادث ناشى از کار در مورد اتبـاع ایرانـى خـارج از کشـور موضوعیت نداشته و کلیه حوادث، غیرناشى از کار تلقى خواهد گردید.
ماده5.مأخذ کسر حق بیمه ماهانه مشـمولین ایـن آیـین نامـه بـه اختیـار متقاضى بین حداقل و حداکثر دسـتمزد قـانونى خواهـد بـود . بیمـه شـده مى تواند هر بار با دارا بودن 2 سال سابقه پرداخت حق بیمـه موضـوع ایـن آیین نامه از تاریخ ثبت درخواست کتبى 10 درصد میزان آن را افزایش دهد. چنانچه بیمه شده مدتى پس از انقضاى موعـد مقـرر (دوسـال ) درخواسـت افزایش مأخذ حق بیمه را بنماید در این حالت نیز نسـبت افـزایش همـان 10درصد خواهد بود و براى مدت اضافى زاید بر دو سال افزایشـى صـورت نخواهد گرفت و افزایشهاى بعدى نیز موکول به گذشت دو سال پرداخـت حق بیمه موضوع این آیین نامه از تاریخ آخرین افزایش خواهد بود.
تبصره.مأخذ کسر حق بیمه افرادى کـه بـه نحـوى از انحـاء داراى سـابقه پرداخت حق بیمه بوده و مشمول این آیین نامه قرار مى گیرند توسط وى به اختیار انتخاب مى شود مشروط بر اینکه مبلغ انتخابى افزایشى بـیش از 10 درصد متوسط مبناى ماهانه کسر حق بیمه یک سال آخر نداشته باشد.
ماده6 .بیمه مشمولین واجد شرایط از تاریخ ثبت تقاضا در هر یک از شعب سازمان شروع مى شود. سازمان مکلف است ظرف مدت 2(دو) ماه استحقاق متقاضى را احراز و بلافاصله ضمن تعیین نرخ و میـزان حـق بیمـه ماهانـه مراتب را به متقاضى اعلام نماید و متقاضـى نیـز ظـرف یـک مـاه فرصـت پرداخت حق بیمه به واحد سازمان را خواهد داشـت در غیـر ایـن صـورت موضوع درخواست مزبور منتفى اعلام مى گردد.
ماده7.چگونگى بیمه اتباع ایرانى شاغل یا غیرشاغل در کشورهاى خـارجى به ترتیب زیر خواهد بود:
1 .متقاضى درخواست خود را طبق فرم مخصوصى که توسط سازمان تهیه مى گردد، به نمایندگی هـای سیاسـى جمهـورى اسـلامى ایـران تسـلیم و نمایندگى هاى سیاسى موظفند ظـرف 15روز از تـاریخ وصـول ایـن قبیـل درخواستها ضمن تأیید تابعیت ایرانـى متقاضـیان، درخواسـت آنهـا را بـه انضمام فتوکپى مدارک شناسایى متقاضیان و افراد خانواده موضوع ماده 58 قانون تأمین اجتماعى به سازمان ارسال دارند.
2 .سازمان مکلف است ظرف مدت یک ماه اسـتحقاق متقاضـى را احـراز و ضمن تعیین نرخ و میزان حق بیمه ماهانه از طریق نمایندگى هاى سیاسـى بلافاصله مراتب را به متقاضى اعلام نماید.
3 .متقاضیان حق بیمه مربوط را به حساب بانکى که به نام سـازمان تـأمین اجتماعى توسط نمایندگى هاى سیاسى افتتاح خواهد شد پرداخت و رسـید پرداخت را به نمایندگى هاى مزبور ارسال نمایند.
4 .نمایندگىهاى سیاسى مکلفند همه ماهه موجودى حساب مزبـور را بـه حسابى که بانک مرکزى مشخص مینماید واریز و صورت وضعیت بـانکى و رسیدهاى پرداخت حق بیمه را به سازمان تأمین اجتماعى ارسال دارند.
5 .نحوه بیمه این قبیل افراد در سایر موارد تابع مواد این آیین نامه مى باشد و پرداخت حق بیمه مقرره مشمولین این ماده بایستى به پولى صورت گیـرد که در قرارداد فیما بین سازمان و متقاضى توافق گردیده است.
6 .نمایندگى هاى سیاسى جمهورى اسلامى ایـران در کشـورهاى خـارجى موظف به ابلاغ مفاد این آییننامه به نحو مقتضى به اتباع ایرانى خواهند بود.
ماده8.در صورتى که پرداخت حق بیمه از طرف بیمه شده متوقف گردد و بین تاریخ قطع پرداخت حق بیمه و پرداخت مجدد بیش از 3 ماه فاصله ایجاد نشده باشد بیمه شده مى تواند حق بیمه معوقه را به سازمان پرداخت نمایـد در غیـر این صورت ارتباط بیمه شده با سازمان قطع و ادامه بیمه وى موکول به تسلیم درخواست مجدد و موافقت سازمان خواهد بود که در این صورت مبناى کسـر حق بیمه این قبیل متقاضیان همان مبناى قبلى خواهد بود.
ماده9 .شرایط برقرارى و میـزان مسـتمرى هـاى بازنشسـتگى و بازمانـدگان و ازکارافتادگى کلى و همچنین استفاده از خدمات درمانى و بهداشـتى عینـاً بـه ترتیب تعیین شده در قانون تأمین اجتماعى و تغییرات بعدى آن خواهد بود.
ماده10.در صورتى که مشمولین این آیین نامه پس از شروع بیمه به نحـوى از انحاء از شمول مقررات این آیـین نامـه خـارج و یـا طبـق قـانون تـأمین اجتماعى یا سایر قوانین مربوطه مـى بایسـت حـق بیمـه خـود را براسـاس مقررات دیگرى پرداخت نمایند، موظفند مراتب را کتباً به آگـاهى سـازمان برسانند تا نسبت به قطع بیمه آنان اقدام گردد. در صورت عدم اقـدام بیمـه شده در این زمینه و ادامه پرداخت حق بیمه، حق بیمه هاى دریافتى پس از کسرهزینه هاى انجام شده مسترد خواهد شد.