مالیات برارزش افزوده را بهتر بشناسیم
(بخش پنجم-معافیت ها)
معافیت در قانون مالیات برارزش افزوده
به طور کلی مصرف برخی کالاها و خدمات در نظام مالیات برارزش افزوده از پرداخت مالیات معاف می باشند. این معافیت ها به منظور کاهش اثرات سوء استقرار این نظام مالیاتی(مثلا فشار بر اقشار کم درآمد-اثر تنازلی)و کاهش هزینه های اجرایی و وصول مالیات اعمال می گردند. مع الوصف عمدتا معافیت ها شامل سبد مصرفی خانوارها اعم از محصولات کشاورزی نظیر برنج، روغن، ارد، شکر، دارو، کاغذ، مطبوعات، لوازم مصرفی درمانی، خدمات آموزشی، حمل و نقل و ...می گردد.
معافیت های کالاها و خدمات موضوع ماده(12) قانون مالیات برارزش افزوده
اصل(51)قانون اساسی مقرر می دارد: هیچ نوع مالیاتی وضع نمی شود مگر به موجب قانون. موارد معافیت و بخوشدگی و تخفیف مالیاتی به موجب قانون مشخص می شود.
در همین چارچوب معافیت های موضوع ماده(12) قانون مالیات برارزش افزوده با هدف حمایت از مصرف کنندگان در(17)بند ذیل ماده مذکور تبیین گردیده است که از جمله می توان به معافیت های محصولات کشاورزی فراوری نشده از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف می باشند. همچنین به موجب بند4 ماده مزبور سبد عمومی کالاهای مصرفی خانوار از جمله ارد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج و... و به موجب بند 9 انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی، خدمات توان بخشی و حمایتی و به موجب بند14 انواع خدمات پژوهشی و آموزشی از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف می باشند.
معافیت صادرات کالاها و خدمات موضوع ماده(13) قانون مالیات برارزش افزوده
به موجب مفاد ماده(13) قانون مالیات برارزش افزوده و مبتنی بر اصل مقصد و به جهت بهبود تراز تجاری کشور، صادرات کالاها و خدمات نه تنها مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده نخواهد بود بلکه مالیات و عوارض پرداختنی مربوط به نهاده ها و عوامل تولید بکار رفته در تولید محصول صادراتی یا محصول صادراتی خریداری شده به صادرکنندگان مسترد می گردد. ضمنا برای تسریع در استرداد به موجب ماده (34) قانون رفع موانع تولید مصوب سال 1394 سازمان امور مالیاتی مکلف گردیده است ظرف یک ماه نسبت به استرداد مالیات و عوارض محصولات صادراتی اقدام نماید که در حال حاضر دستورالعمل اجرایی آن به ادارات کل امور مالیاتی ابلاغ گردیده است. نکته حائز اهمیت در دستورالعمل ساد شده این می باشد که ادارات کل امور مالیاتی بدون الزام به بررسی دفاتر و صرفابر مبنای اسناد و مدارک تبیین شده در دستورالعمل مذکور نسبت به استرداد اقدام خواهد نمود.
یکی از معضلات اصلی در استرداد مالیات و عوارض صادرکنندگان، مقاومت ادارت کل امور مالیاتی بوده است که به دلیل تحقق کامل درآمدهای مالیاتی انگیزه برای استرداد نداشته اند بدین منظور مقرر گردید به منظور تسهیل درفرایند استرداد نسبت به تأمین اعتبار از محل وجوه متمرکز در خزانه اقدام شود که این امر موجب گردیده است که مالیات و عوارض استرداد شده به صادرکنندگان در هشت ماه اخیر نسبت به مدت مشابه سال قبل از رشد پنجاه درصدی(50%) برخوردار باشد.
همچنین مقرر گردیده است در کلیه ادارت کل امور مالیاتی گروه های ویژه استرداد تشکیل گردد.